ارزیابی تغییرات فضایی فرم شهری بر اساس تراکم ساختمانی با هدف تبیین وقوع پدیده پراکندهرویی در شهر یزد

شهر یزد به لحاظ ویژگیهای معماری و شهرسازی خاص خود، یکی از شناخته شده ترین شهرهای تاریخی جهان به شمار میرود. بافت قدیمی این شهر با توجه به پیشینه فرهنگی، و بر اساس ویژگیهای خاص اقلیمی خود، نمونهای از ساختار و فرم شهری فشرده را ارائه نموده است. در حالیکه نحوه توسعه شهر در گذشته، متعامل با اقلیم و شرایط محیط پیرامونی بوده، امروزه الگوی توسعه شهر یزد به الگوی رشد پراکنده و نامتعادل، مبدل شده است و درنتیجه، گونه های متفاوتی از فرم شهری را در نواحی مختلف شهر ایجاد کرده است. هدف این مقاله، تحقیق در مورد ارتباط متغیر تراکم ساختمانی(به عنوان عاملی تأثیرگذار در شکلگیری و شکل- دهی به فرم شهری) با متغیرهای دیگری مثل فاصله تا مرکز اصلی اقتصادی شهر، فاصله از مراکز ناحیهای، قیمت زمین، تراکم جمعیتی، مساحت بلوک شهری و هزینه حمل و نقل است تا از این طریق، روند پراکنده رویی و توسعه ناپایدار شهر را بهتر بتوان تحلیل نمود. بر این اساس، نواحی خاصی از نقاط مختلف شهر یزد انتخاب شده و این متغیرها در این نواحی مورد سنجش قرار گرفتهو در ادامه، از تکنیک تحلیل رگرسیونی چندمتغیره به عنوان روش تحقیق این پژوهش، استفاده شده است؛ نتایج ارزیابیهای صورت گرفته نشان میدهد که تراکم ساختمانی ارتباط مستقیم با تراکم ساختمانی و ارتباط معکوس با دو متغیر فاصله از مرکز اقتصادی شهر و فاصله از مراکز ناحیهای دارد؛ در حالی که ارتباطی بین دسترسی به حمل و نقل عمومی و تراکم ساختمانی وجود ندارد. در عین حال، قیمت زمین و مساحت بلوکهای شهری نیز رابطهای معکوس با تراکم ساختمانی دارد که نشان میدهد تقاضای زمین در مناطق حاشیهای بیشتر بوده و ساکنان شهر یزد، برخلاف رویه توسعه فشرده در زمان گذشته، امروزه تمایل بیشتری به زندگی در خانههای ویلایی دارند که این حاکی از رشد روزافزون پدیده پراکندهرویی در شهر یزد است.

Keywords:

فرم شهری , تراکم ساختمانی , تحلیل رگرسیونی , پراکنده رویی , یزد