امیرعباس تقی زاده - دانشجوی دکتری اصلاح نباتات، گروه ژنتیک و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین
رقیه امینیان دهکردی - استادیار گروه ژنتیک و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین
علی اصغر زینانلو - دانشیار پژوهشی پژوهشکده میوه های معتدله و سردسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

این تحقیق به منظور مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و تعیین سازگاری عملکرد در برخی ژنوتیپ های زیتون با استفاده از روش های چند متغیره GGEBiplot و AMMI انجام شده است. برای انجام این تحقیق، نود و دو ژنوتیپ جمع آوری شده از سراسر اقلیم ایران، به همراه 8 رقم مطرح داخلی و خارجی شامل: ارقام کرونیکی، کنسروالیا، مانزانیلا، آربیکن، زرد، روغنی، شنگه و تخم کبکی؛ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) طی شش سال از 1391 تا 1396 در شرایط اقلیم طارم بررسی شدند. پس از جمع آوری عملکرد هر درخت در هر سال، به منظور حذف نوسانات ژنتیکی ناشی از پدیده ی سال آوری ، از شاخص ضریب سال آوری برای هر ژنوتیپ در دوره ی دوساله و استفاده از آن به عنوان متغیر کمکی (کوواریت) و در نهایت تصحیح میانگین های عملکرد استفاده شد. اگرچه در تجزیه مرکب داده ها، اثرات ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط در سطح یک درصد معنی دار شد ولی بالاترین توجیه واریانس توسط اثر متقابل ژنوتیپ و محیط انجام شد. رقم کرونیکی با در نظر گرفتن دو پارامتر عملکرد و پایداری، دارای حداکثر پایداری عملکرد بود، همچنین ژنوتیپ های ‘Bn7’،  ‘Bn6’و ‘No10’ در شرایط نامساعد محیطی نیز عملکرد قابل قبولی داشتند.

ابر محیط, باغبانی, سازگاری عملکرد, AMMI, GGEBiplot