الهام لشکری - عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
مهرشاد خلج - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

رشد بیرویه جمعیت، افزایش شهرنشینی و مصرف بیش از حد و غیرمسولانه انرژیهای فسیلی، بهویژه در دهههای اخیر حیات شهرها را بهعنوان بزرگترین مصرفکننده منابع طبیعی مورد تهدید جدی قرار داده است. از اینرو توجه به پایداری به یکی از مباحث مهم در ادبیات شهرسازی جهان بدل گشته است. همگام با رشد و توسعه تکنولوژیکی توجه به مفاهیم پایداری، توسعه پایدار، شهر پایدار، شهر اکولوژیک و طراحی هماهنگ با محیط زیست لازمه جوامع بشری عصر حاضر میباشد. توسعه شهری پایدار را میتوان بهعنوان توسعهای تعریف نمود که سلامت اجتماعی و اکولوژیکی بلند مدت شهرها را بهبودمی- بخشد. چنین توسعهای در شهرهای مختلف جهان با توجه به مسایل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، کالبدی و زیبا شناختی آن روندی متفاوت داشته و همچنین در طول زمان دستخوش تغییرات میگردد. در راستای نیل به پایداری شهری مطالعه کالبد و عملکرد شهرها، برنامهریزی و طراحی شهری، طراحی اکولوژیک در مفهوم کلونیهای اکولوژیک، دهکده اکولوژیک، شهر اکولوژیک و سایر اشکال طراحی محیطی امری ضروری میباشد. بهنظر میرسد که در گذشته شهرهای ما بهترین پایداری اکولوژیکی را متجلی ساختهاند. توجه به مفاهیم اکولوژیکی و محیطی نظیر آب، خاک، پوششگیاهی، توسعه سازگار با طبیعت، جهتگیری ساختمانها و معابر با توجه به زاویه تابش و جهت باد، استفاده از مصالح بومآورد و مواردی دیگر همگی از ابعاد پایداری اکولوژیک در شهرهای کهن ایران هستنند. این مقاله با هدف شناسایی ابعاد اکولوژیک در پایداری شهرهای منطقه مرکزی ایران، به مطالعه و بررسی شهرهای تاریخی این پهنه سرزمینی پرداخته است تا بتواند از آن بهعنوان راهکاری موثر و کارا در جهت تحقق اهداف پایداری در شهرهای امروزی استفاده کند.

توسعه پایدار، شهر پایدار، اکولوژی شهری