حمد حسینی مقدم - استادیار گروه مطالعات آیندهنگر، پژوهشکدە مطالعات فرهنگی و اجتماعی

درجهان امروز تالش کشورهای درحال توسعه برای قرار گرفتن در مدارهای جهانی قدرت و ثروت توجه آینده اندیشان را به خود معطوف کرده و صحبت از ظهور قدرت های جدید به عنوان یکی از موضوعات نوظهور مطرح است. قرار گرفتن اسامی کشورهایی همچون نیجریه، ویتنام، فلیپین و اندونزی در کنار اسامی کشورهایی صاحب قدرت و ثروت جهانی همچون هند، چین، برزیل، افریقای جنوبی و روسیه جلوهای از لزوم توجه به نقش موضوعات نوظهور است. روندها و تغییرات نوظهور در تمامی عرصه ها در حال وقوع است. تحول در جایگاه کشورهای صاحب آموزش عالی جهانی از جمله تغییرات و مسائل نوظهور در عرصۀ سیاست پژوهی و سیاستگذاری آموزش عالی است. قرار گرفتن نام کشورهای شرق آسیا، خاورمیانه و شرق اروپا در کنار نام کشورهای پیشتاز در جذب دانشجوی خارجی از مصادیق این تحول است که در این مقاله دربارۀ آن توضیح داده شده است. در این مقاله تالش شده است تجربۀ کشورهای متفاوت و خاصه کشورهای در حال توسعه در تبدیل شدن به درگاه های منطقه ای آموزش عالی بررسی شود. پرسش های اصلی این مقاله عبارت است از: درگاه های آموزش عالی چیست و چه نقشی در توسعۀ ملی و منطقه ای دارند انتظار می رود پاسخ به این پرسش داده ها و اطلاعات مناسبی را به منظور سیاستگذاری برای بین المللی سازی آموزش عالی ایران به اشتراک بگذارد. روش اصلی بکارگرفته شده در این مقاله از روش های پویش محیطی، تحلیل ثانویه و خود مرد م نگاری به منظور گردآوری استفاده شده است. مدعی اصلی این مقاله آن است توسعۀ منطقه ای مستلزم داشتن قدرت و سرمایۀ لازم است. تبدیل شدن مناطق جغرافیایی به درگاه آموزش عالی بین المللی زیرساخت مناسبی برای تربیت، شناسایی و جذب سرمایه های انسانی و اجتماعی مهیا می کند؛ به عبارت روشنتر نهادهای آموزش عالی مهمترین مراجع آموزش و تربیت سرمایه های اجتماعی هستند. از آنجا که سرمایه های اجتماعی مهمترین نیروی پیشران توسعه و پیشرفت در جهان امروز محسوب می شوند بنابراین با گسترش درگاه های منطقهای آموزش عالی بین المللی زمینۀ مناسبی برای توسعۀ منطقه ای در ایران بوجود خواهد آمد.

آینده نگری، بین المللی شدن آموزش عالی، درگاه آموزش عالی بین المللی، دانشجوی بین المللی، توسعۀ منطقه ای