برای دستیابی به تعادل فضایی جمعیت و فعالیت در کشور نیاز به برنامه ریزی در سطح مناطق می باشد. تعادل فضایی و توسعه در منطقه نیاز به شناخت شبکه شهری و روستایی منطقه و نیز چگونگی ارتباط شهر اول با دیگر شهرها دارد.ی کی از راهبردهایی که می تواند در دستیابی به نظام سکونتگاهی بهینه در سطح منطقه موثر واقع شود توجه به شهرهای بین ۵۰ تا ۲۵۰۰۰۰ هزار نفری (شهر کوچک ومتوسط) به عنوان حلقه ارتباطی بین شهرهای دیگر و حوزه روستایی خود می باشد. عملکرد شهرهای کوچک ومیانی با توجه به موقعیت جغرافیایی و حوزه نفوذ آنها مشخص می شود. در این پژوهش شهرستان اسلامشهر واقع در استان تهران به عنوان نمونه موردی مورد بررسی قرار گرفته شده است . با ت وجه به شاخص ها و مدلهایی که مورد آزمون قرار گرفت مشخص گردید که این شهر در طول دوره ۴۵ تا ۸۵ نسبت به دیگر شهرهای استان توانسته است که به نسبت مازاد جمعیت حوزه روستایی خود را جذب کند و همچنین به عنوان بازار محصولات تولیدی روستاهای شهرستان توانسته است ارتباط ارگانیکی بین حوزه روستایی خود را حفظ کند و به صدور محصولات ناحیه به خارج از شهرستان بپردازدوتوانسته است زمینه را نسبت به اشتغال زایی بالادر سطوح فعالیتی خدمات و صنعت شهرستان فراهم کند. بنابراین در پژوهش حاضر، شهرستان اسلامشهر در بسامانسازی متعادل فضایی جمعیت در استان موثر بوده است . بر اساس محاسبات انجام شده ، مقدار ارزش مرکزیت اسلامشهر در مجموع سنین شاغلین کارگاههای صنعتی خود نسبت به تعدادشاغلان کارگاههای صنعتی در کلانشهر تهران عدد 2/1 است. این عدد بیانگر این است که اسلامشهر ر مجموع سنین در خدمات رسانی این فعالیت در سطوح ناحیه خود موفق نبوده ودر حد حوزه نفوذ خود شهرستان مثبت می باشد

نظام سکونتگاهی ، کارکرد ، شهرمیانی یا متوسط ، تسلط شهری ،شهرستان اسلامشهر ، کلانشهرتهران