غلامرضا عباس زاده - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، رئیس گروه مطالعاتی برنامه ر
مصطفی اکبری مطلق - کارشناسی شهرسازی و کارشناس مدیریت توسعه و پژوهش شهرداری مشهد

شهرها به عنوان کانون تجمع انسانی، مدام منابع بیشتری را طلب می کنند و گسترش پیوسته آنها از مراکز شهری به سمت حومه و مناطق برون حومه ای، مردم را از مواهب و عرصه های طبیعی دورتر می سازند. رشد شهری مسلط قرن بیستم، به شکل گسترش افقی، پیامدهای نامطلوب اقتصادی، اجتماعی و بویژه زیست محیطی را به همراه داشت که منجر به مطرح شدن نظریه توسعه پایدار و توجه به محیط زیست گردید. بدیهی است شناخت پیامدهای زیست محیطی ناشی از توسعه شهر میتواند در بهبود کیفیت محیط شهری و برنامه ریزی آینده مؤثر باشد؛ لذا در این مقاله رشد و توسعه کالبدی شهر مشهد و اثرات آن بر محیط زیست شهر مطالعه گردیده است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی بوده که از مطالعات اسنادی و آمار و اطلاعات موجود بهره گیری شده است. نتایج بررسی شش دسته آلودگی های هوا، آب، خاک، صوتی، مغناطیسی و بصری در شهر مشهد، بیانگر وجود انواع آلودگی ها در مشهد می باشد که افزایش جمعیت و رشد و گسترش شهری، عامل مؤثری در تخریب منابع و بحران های زیست محیطی بوده است. در نهایت این مقاله، برای کاهش اثرات سوء گسترش شهری بر محیط زیست، رویکردهای شهر فشرده، حمل و نقل عمومی و کاهش استفاده از وسیله شخصی و کاربری ترکیبی زمین را پیشنهاد می نماید.

گسترش افقی، توسعه پایدار، آلودگی، شهر فشرده