ام البنین بذرافشان - استادیار گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
فوزیه محمودزاده - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.
امین عسگری نژاد - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.
جواد بذرافشان - دانشیار گروه هواشناسی کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

در این تحقیق، از شاخص های  SPIRDI و SPEI برای تحلیل روند شدت- مدت- فراوانی خشک سالی در مناطق خشک و نیمه خشک ایران استفاده گردید. تعداد 25 ایستگاه سینوپتیک در اقلیم فوق با طول دوره مشترک آماری (1996-2014) انتخاب و شدت، مدت و فراوانی خشک سالی در هشت زیراقلیم برآورد گردید. نتایج نشان داد که روند خشک­سالی از مقیاس کوتاه مدت (سه ماهه) تا بلندمدت (48 ماهه) در اقلیم های سرد و خشک رو به کاهش و در اقلیم های گرم و خشک رو به افزایش است. بیشترین و کمترین توافق (با مقدار 99/0 و 14/0) بین دو شاخص SPI- RDI و SPI- SPEI به ترتیب در اقلیم فراگرم فراخشک و فراسرد فراخشک در مقیاس 48 ماهه مشاهده گردید. رابطه SPI- RDI و SPEI- RDI نیز در بزرگی و تداوم خشک سالی در اقلیم های سرد در اغلب موارد ضعیف و منفی (با مقدار 32/0 و 06/0-) و در مورد اقلیم­ های گرم، بیشترین هم بستگی در اقلیم فراخشک فراگرم (98/0) بین SPEI-RDI مشاهده گردید. در بررسی هم بستگی  شاخص ها در برآورد فراوانی خشک­سالی، کمترین هم بستگی  بین زوج شاخص SPI-SPEI و SPEI- RDI در اقلیم های فراخشک سرد و سرد نیمه خشک (39/0 و 34/0) و بیشترین مقادیر هم بستگی  بین زوج شاخص SPI-RDI (99/0) مشاهده گردید. روند شدت- مدت- فراوانی خشک­سالی با استفاده از آماره من – کندال نشان می دهد که روند خشک­سالی در  اقلیم های گرم و خشک رو به افزایش  ( بیش از 61/2-) و در اقلیم های سرد و خشک رو به کاهش ( بیش از 61/2+) است. SPEI مقدار روند را با شدت بیشتری برآورد نموده است.

مشخصه های خشک سالی, تبخیر و تعرق, تحلیل روند, زیراقلیم