بهاره شعبانی - دانشجوی کارشناسی ارشد هواشناسی کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد.
محمد موسوی بایگی - استاد هواشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
محمد جباری نوقابی - ۳- استادیار گروه آمار، دانشگاه فردوسی مشهد.

دمای هوا یکی از مهم­ترین شاخص­های تغییر اقلیم در مقیاس جهانی و منطقه­ای می­باشد که تغییرات آن هم بر  روند سایر پارامترهای اقلیمی و هم بر بخش­های دیگری از جمله بخش کشاورزی و مسئله مصرف آب در این بخش تاثیر گذار خواهد بود. با افزایش دمای هوا انتظار می­رود که قدرت تبخیر­کنندگی هوا یا تبخیر و تعرق پتانسیل افزایش یابد. لذا در پژوهش حاضر با استفاده از روش سری­های زمانی، مدل­سازی و پیش­بینی دمای حداکثر و حداقل ماهانه دشت مشهد انجام گرفت. سپس با کمک فرمول تجربی هارگریوز –سامانی میزان تبخیر و تعرق پتانسیل و با انتخاب ضریب گیاهی مناسب، نیاز آبی پنج محصول عمده زراعی و باغی دشت مشهد با بیشترین سطح زیر کشت آبی (گندم، چغندرقند، گوجه فرنگی، یونجه و سیب) در طول فصل رشد برای دهه آتی و دوره پایه محاسبه و میانگین دو دوره با یکدیگر مقایسه گردید. نتایج پیش­بینی­ مدل­ها حاکی از آن است که دمای حداقل و حداکثر در آینده به ترتیب با افزایشی برابر با 4/1 و 1 درجه سانتی گراد همراه خواهند بود به طوری که دمای حداکثر بیشتر در فصول گرم سال (بهار و تابستان) و دمای حداقل بیشتر در فصول سرد سال (پاییز و زمستان) افزایش خواهند داشت. پیش­بینی تغییرات تبخیر و تعرق پتانسیل نشان داد که تغییرات آن بیشتر تحت تاثیر تغییرات دمای حداکثر خواهد بود. همچنین مقایسه نیاز آبی محصولات مختلف بین دو دوره آتی و پایه نشان دهنده افزایش تبخیر و تعرق گیاهان در آینده می­باشد به طوری از بین پنج محصول منتخب در دشت مشهد، چغندرقند دارای بیشترین درصد تغییرات در نیاز آبی برابر با 8/2 درصد و معادل با 290 مترمعکب آب مصرفی در هر هکتار خواهد بود.

سری زمانی, نیاز آبی, تبخیر و تعرق