زهرا کنعانی تودشکی - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز
منوچهر فتحی مقدم - استاد گروه سازه های آبی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

     شایع ترین عامل به وجود آورنده جریان غیر ماندگار، باز و بسته کردن شیر­های قطع و وصل جریان است. این عمل باعث انتشار امواج فشاری در سیستم می­شود. شدت امواج فشاری به عواملی از قبیل نوع شیر، سرعت باز و بسته شدن شیر، هیدرولیک سیستم و خواص الاستیکی لوله­ها بستگی دارد. یکی از مکان­هایی که محاسبه ضربه قوچ در آن دارای اهمیت می­باشد، سیستم انتقال آب نیروگاه­های برقابی است. اگر در زمان بهره­برداری از نیروگاه­های برقابی به هر دلیل توربین از مدار خارج گردد، ضربه قوچ ایجاد می­شود. وقوع این پدیده نه تنها به خطوط لوله، بلکه به توربین و تاسیسات نیروگاه خسارت وارد می­کند. از این­رو موضوع ضربه قوچ در سیستم انتقال آب نیروگاه­های برقابی مورد توجه محققین بوده است. در این تحقیق برای بررسی تاثیر تنش برشی غیرماندگار بر اثر بستن سریع و آهسته  شیر ویکت گیت از کد رایانه­ای استفاده گردید. بدین منظور برای محاسبه تنش برشی از دو معادله اصطکاک دیلی و همکاران و معادله توسعه یافته بروننی و همکاران در کد رایانه­ای استفاده شد. نتایج به دست آمده حاکی از این است که در یک عدد رینولدز ثابت موج فشاری در سیکل اول، در هر دو روش اصطکاکی تقریبا یکسان بوده است و در سیکل­های بعدی امواج فشاری حاصل از روش دوم(معادله توسعه یافته بروننی و همکاران) میرایی بیشتری نسبت به زمان داشته است. در این­صورت که در هر دو بستن سریع و آهسته شیر ویکت گیت بیشینه میرایی ، در حالت بدون بعد به­طور متوسط، حدود 75درصد می­باشد.

جریان غیرماندگار, نیروگاه برقابی, اصطکاک غیرماندگار