ابتسام جاسمی زرگانی - دانشجوی دکتری سازه های آبی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
سید محمود کاشفی پور - استاد دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
محمود شفاعی بجستان - استاد دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

     آبشکن هاسازه هایمتقاطعیاعرضیهستندکه دررودخانه هابه منظورساماندهیرودخانه هاشاملحفاظتدیواره هایرودخانه در برابر فرسایش،توسعهطبیعی کنارهرودخانهدرطرحاصلاحمسیر،حفاظت هایخاصوموضعیسازه هایجانبی،کشتیرانی،واحیاءسامانهزیست آبی رودخانه احداث می گردند. کاراییاصلیآبشکن هایرودخانه ای،انحرافجریانازکنارهرودخانهوهدایتآنبه سمتمجرایاصلیاست. نتیجه انحرافجریان،توسعهیکناحیهچرخشیباتلاطمشدیددرپیرامونآبشکن می باشد، فرآیندهیدرولیکیاینجریان،توسعهحفرهآبشستگیدرپیرامونآبشکن می باشد. یکی از موارد مهم در مورد آبشکن­ها نحوه محافظت و حفظ پایداری آن ها در برابر تشکیل حفره آبشستگی است. یکی از رایج ترین و در عین حال اقتصادی­ترین روش ها، استفاده از سنگ چین می باشد. در این تحقیق هدف، بررسی تاثیر نسبت های ارتفاع نسبی آبشکن و انسداد آبشکن  بر روی پایداری سنگ چین­ها برای محافظت از آبشکن­ها در قوس می­باشد. به منظور دستیابی به اهداف تحقیق آزمایش ها در یک فلوم 90 درجه با R/B=4صورت گرفت. از شش نوع سنگ چین با قطرهای 5/5، 9/7، 1/11، 3/14، 9/17و 2/22 میلی متر، سه طول آبشکن معادل 15،20 و 25 درصد عرض مجرا برای چهار دبی 25، 29، 32 و 36 لیتر در ثانیه استفاده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می داد که سنگ چین های بزرگ تر در ارتفاع نسبی آبشکن بزرگ تر شکست می یابند و با افزایش نسبت انسداد پایداری سنگ چین ها کاهش می یابد. در نهایت معادله ای کاربردی در طراحی سنگ چین با توجه به ارتفاع نسبی آبشکن،  نسبت انسداد و اندازه المان های سنگ چین ارائه گردیده است.

آبشکن مستغرق, پایداری سنگ چین, ارتفاع نسبی آبشکن, قوس رودخانه