پویا اهدایی - نویسنده مسئول، دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران- مهندسی رودخانه ، گروه سازه های آبی، دانشکده مهندسی علوم آب ، دانشگاه شهید چمران اهواز
سید محمود کاشفی پور - استاد گروه سازه های آبی ، دانشکده مهندسی علوم آب ، دانشگاه شهید چمران اهواز

آبشکن از جمله سازه هایی است که نقشی مهم و اساسی در کاهش نیروی برشی وارد بر ساحل رودخانه دارد. تقابل این سازه و جریان آب باعث ایجاد گردابه های قوی در دو راستای افقی و عمودی در اطراف آبشکن شده، که عامل اصلی پدیده آبشستگی اطراف سازه آبشکن و در نتیجه شکست آن می باشد. الگوی جریان پیرامون آبشکن و مقادیر فرسایش و رسوبگذاری بستر رودخانه به عوامل مختلفی مانند نوع آبشکن، موقعیت قرارگیری، زاویه ی آن نسبت به دیواره ها، و سایر پارامترها بستگی دارد. یکی از مهم ترین این پارامترها نفوذپذیری سازه آبشکن می باشد. در این مطالعه آزمایشگاهی، به بررسی اثر نفوذپذیری و زاویه تک آبشکن غیرمستغرق  بر روی ابعاد چاله آبشستگی پرداخته شده است. نتایج نشان داد که با افزایش نفوذپذیری به میزان 50 درصد، آبشستگی به میزان زیادی کاهش می یابد. برای 24/0Fr=، درحالت قائم (90 درجه ) با 50 درصد نفوذپذیری، عمق، طول و عرض آبشستگی نسبی در مقایسه با حالت نانفوذپذیر به ترتیب  67، 3/75 و 5/45 درصد کاهش یافت. همچنین، برای زاویه 120 درجه عمق، طول و عرض آبشستگی نسبی به ترتیب  1/64، 1/72 و 4/35 درصد کاهش یافت. به طور مشابه برای زاویه 60 درجه نیز در عمق، طول و عرض نسبی چاله آبشستگی کاهش مشاهده شد که مقادیر مربوط به آن ها به ترتیب 2/60، 7/68 و 8/38 درصد اندازه گیری شد. همچنین در حالت 50 درصد نفوذپذیری، بیشترین آبشستگی مربوط به آبشکن با زاویه 60 درجه بود که متوسط عمق، طول و عرض آبشستگی نسبی برای این حالت به ترتیب برابر با 19/0، 7/0 و 2/1  تعیین گردید.   

آبشکن, آبشستگی, نفوذ پذیری