عباسعلی آهنگر - دانشگاه سیستان و بلوچستان
بتول اشرفی - کارشناس ارشد زبانشناسی همگانی دانشگاه سیستان و بلوچستان

  بررسی تاثیر موقعیت ارتباطی بر انتخاب راه بردهای ادب   در مکالمه های دانش آموزان دختر دبیرستانی در بیرجند       عباسعلی آهنگر [1]   بتول اشرفی [2]     تاریخ دریافت: 11/10/89   تاریخ تصویب: 19/4/91   در مکالمه های دختران دبیرستانی در شهرستان بیرجند، تفاوت هایی در شیوه استفاده از راه بردهای ادب در موقعیت های ارتباطی مختلف دیده میشود. در پژوهش حاضر، راه بردهای ادب مورد استفاده در پیکرهای از مکالمه های تعدادی از دختران نوجوان بیرجندی را در موقعیتهای ارتباط با همسالان، خانواده (خواهر بزرگ تر) و دبیران توصیف، تحلیل و مقایسه کرده و میزان تاثیر موقعیت ارتباطی (رابطه بین گوینده و شنونده) را بر انتخاب انواع راه بردهای ادب نشان داده ایم. برای انجام دادن این پژوهش، نخست، دادههای پژوهش را از طریق مشاهده مستقیم و ضبط مکالمه های دانش آموزان در موقعیت های یاد شده گرد آورده و سپس آن ها را طبقه بندی و تحلیل کرده ایم. نتایج تحقیق، بیانگر آن است که میزان استفاده از انواع مختلف راه بردهای ادب در موقعیتهای مختلف، با یکدیگر متفاوت و ادب سلبی [3] در همه موقعیتها، از ادب ایجابی [4] ، رایجتر است. در میان راه بردهای ادب سلبی، استفاده از پرسش، هنگام ارتباط با همسالان و خانواده، از همه موارد، بیشتر و معذرتخواهی، از همه کمتراست. هنگام ارتباط با دبیران، برخلاف زمان ارتباط با همسالان و خانواده، راه بردهای غیرمستقیم، از دیگر راه بردها کمتر و احترام، بیشتر از دیگر راه برد ها به کار میرود. استفاده از راه برد بیان مستقیم [5] در قالب صورت امری، هنگام ارتباط با همسالان، از دیگر راه بردها و موقعیت ها بیشتر و هنگام ارتباط با دبیران، کمتر است. استفاده از ادب سلبی نیز در مقایسه با دیگر راه بردها، هنگام ارتباط با دبیران، رایجتر است.     واژههای کلیدی: ادب، وجهه، ادب سلبی، ادب ایجابی، راه بردهای ادب.   [1] . دانشیار و عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه سیستان و بلوچستان . ahangar@english.usb.ac.ir     [2] . کارشناس ارشد زبانشناسی همگانی دانشگاه سیستان و بلوچستان btl_ashrafi@yahoo.com,     [3] . negative politeness   [4] . positive politeness   [5] . bald-on-record strategy

ادب, وجهه, ادب سلبی, ادب ایجابی, راه بردهای ادب