بررسی اثربخشی مداخله آموزشی مبتنی بر نظریه خودکارآمدی بندورا بر میزان استرس، اضطراب و افسردگی زنان باردار پرهدیابتیک

مقدمه: دیابت بارداری شایعترین اختلال متابولیک دوران بارداری است . زنان مبتلا به دیابت بارداری استرس بیشتری نسبت به زنان باردار سالم تجربه میکنند. عوامل روانی میتوانند موجب نگرش منفی نسبت به مراقبت شده و انگیزه فرد را تحت تاثیر قرار دهند. هرچه میزان پیروی از رفتارهای خودمراقبتی بیماران از جمله تبعیت از رژیم غذایی کاهش می یابد، میزان قندخون آنها افزایش نشان میدهد. بر همین اساس با توجه به افزایش روزافزون عارضه ی پره دیابت این مطالعه با هدف تعیین اثربخشی مداخله آموزشی مبتنی بر نظریه خودکارآمدی بر میزان استرس، اضطراب و افسردگی زنان باردار پره دیابتیک انجام شد.روش کار: در این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی دارای گروه کنترل، 100 زن باردار پره دیابتیک در هفته 10-14 بارداری مراجعه کننده به مراکز بهداشتی-درمانی شهر شیروان در سال 1397 وارد مطالعه شدند و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل تخصیص یافتند. در گروه مداخله، علاوه بر مراقبتهای روتین مرکز، مداخله آموزشی بر اساس سازه های نظریه خودکارآمدی طی سه جلسه 90 دقیقه ای به صورت یک روز در میان انجامشد. گروه کنترل منحصرا دریافت کننده مراقبتهای روتین بودند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های اطلاعات فردی و پرسشنامهDASS 21 بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ( 22 و از آزمونهای آماری تیزوجی، منویتنی و ویلکاکسون استفادهشد و سطح معناداری p <0/05 بود.نتایج: افسردگی بعد نسبت به قبل از مداخله در گروه مداخله 0/2 ± 3/9 کاهش و در گروه کنترل 0/4 ± 0/5 افزایش داشت. آزمون من ویتنی این تفاوت را معنیدار نشان نداد .(p=0/698) اما کاهش اضطراب و استرس بعد نسبت به قبل از مداخله در گروه مداخله و گروه کنترل کاهش معناداری داشت(.(p=0/001نتیجه گیری: برنامه آموزشی مبتنی بر خودکارآمدی، میتواند به کاهش استرس و اضطراب در زنان باردار پرهدیابتیک کمک کند.پیام برای سیاستگذاران: مدیران و برنامه ریزان همواره به دنبال راهکارهای ساده، ایمن، موثر و کم هزینه جهت ارتقاء سلامت و کاهش پیامدهای منفی ناشی از بیماریها هستند. آگاهی مسئولین و مدیران از اهمیت و تاثیر برنامه های آموزشی نظریه محور در ارتقاء رفتار خودمراقبتی سبب میگردد که به توسعه ظرفیتها و منابع مالی به منظور آموزش این نظریه ها به ماماها و سایر کارکنان بهداشتی و دانشجویان رشته های مربوطه بپردازند.

Keywords:

نظریه خودکارآمدی بندورا , خودمراقبتی , زنان باردار پرهدیابتیک