صغری خانی - استادیار، گروه بهداشت باروری و مامایی، مرکز تحقیقات سلامت جنسی و باروری، دانشگاه علوم پزشکی مازندران
زهرا کاشی - استاد، گروه غدد و متابولیسم درون ریز ، مرکز تحقیقات دیابت، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران
سیدصدیقه یوسفی - استادیار، گروه طب سنتی، مرکز تحقیقات طب سنتی و مکمل، دانشکده طب سنتی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران
حمید شریف نیا - استادیار، دانشکده پرستاری آمل، دانشگاه علوم پزشکی مازندران
سمیه کریمی ولوجایی - کارشناسی ارشد مشاوره در مامایی، عضو کمیته تحقیقات، دانشگاه علوم پزشکی مازندران

مقدمه: اختلال عملکرد جنسی از عوارض مزمن دیابت محسوب می شود. فاکتورهای زیست شناختی و روانشناختی نقش مهمی در بروز اختلال عملکرد جنسی زنان دیابتی دارند. فاکتورهای روانشناختی نسبت به فاکتورهای زیست شناختی بیشترین نقش را در بروز اختلال عملکرد جنسی در زنان دیابتی دارد. هدف از این مطالعه، مروری بر فاکتورهای روانشناختی موثر بر عملکرد جنسی در زنان مبتلا به دیابت است.روش کار: در این مطالعه مروری، جستجوی مقالات با استفاده از Mesh و کلیدواژه های Sexual function, diabetes, Psychological, Depression, Anxiety و یا معادل فارسی آن ها در پایگاه های WHO، SID، Pub Med و Google Scholar انجام شد. 37 مقاله مرتبط یافت شد که 13 مقاله در مراحل غربالگری حذف شدند. در نهایت 2 مقاله فارسی و 22 مقاله انگلیسی وارد این مطالعه مروری شد.یافته ها: افسردگی و اضطراب مهمترین عامل خطر اختلال عملکرد جنسی در زنان دیابتی محسوب می شوند و حتی یک اپیزود خفیف افسردگی منجر به بروز اختلال عملکرد جنسی در زنان دیابتی می شود. مهم ترین عواملی که منجر به افسردگی و اضطراب در زنان دیابتی می شود در سه دسته تقسیم می شود: دسته اول: نگرش منفی زنان در مورد وضعیت سلامت شخصی و بیماری خود (بیماری ناتوان کننده، مصادف با مرگ، بدتر از سرطان)؛ دسته دوم: اثرات روحی-روانی تجربه شده (ترس از افت قندخون، ترس از ناتوانی و از کارافتادگی، ترس از پیشرفت عوارض بیماری)، دسته سوم: محدودیت های اجتماعی-اقتصادی (محدودیت در رژیم غذایی، خجالت از علائم بیماری، کمبود حمایت از سوی خانواده و اطرافیان، هزینه های بالای درمان، محدودیت در اشتغال). نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه حاضر، افسردگی و اضطراب یک اختلال شایع در بیماران دیابتی محسوب می شود و اثرات منفی بر روی عملکرد جنسی و کیفیت زندگی زنان دیابتی می گذارد.پیام برای سیاستگذاران: پیشنهاد می شود در برنامه سیاست کشوری، آموزش های لازم در خصوص اهمیت غربالگری افسردگی و اضطراب در زنان با شکایت از اختلال عملکرد جنسی به ارائه دهندگان خدمات بهداشتی- درمانی داده شود و با شناسایی این بیماران و تدوین بسته های آموزشی-مشاوره یی درمان هایی مشاوره یی در جهت بهبود عملکرد جنسی زنان دیابتی صورت گیرد.

روانشناختی، عملکرد جنسی، دیابت