مکانیابی بهینه فضای سبز شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش FAHP (مطالعه موردی شهرستان شهرکرد)

پدیده شهر نشینی پدیده ای در حال پیشرفت است و تحلیل مکان مناسب و نحوه توزیع جغرافیای فضای شهری در توسعه و آینده شهر نقش به سزایی دارد. انتخاب مکان مناسب برای پارکها و فضای سبز شهری،که در تداوم کیفیت زندگی مردم نقش دارند یک فرایند پیچیده است که نه تنها نیازمند توانایی های تکنیکی فراوان است بلکه نیازهای فضایی کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، محیطی، و سیاسی را نیز می طلبد. چنین پیچیدگی هایی ناگزیر استفاده از ابزارهای متعدد تصمیم گیری، از قبیل سیستم اطلاعات جغرافیای GIS و روش آنالیز تصمیم گیریهای چند معیاره همچون استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبیAHP است. پژوهش حاضر به منظور تعیین مکان مناسب برای توسعه فضای سبز شهری انجام گرفته از نوع کاربردی بوده و روش انجام ان توصیفی تحلیلی است. محور و اساس کار در این پژوهش، بررسی محدود مورد مطالعه بر اساس معیارهای اصلی و استفاده از نرم افزارهای GIS و ILWIS و فرایند تحلیل سلسله مراتبی است. بدین منظور ابتدا داده های مکانی جمع اوری گردید و در ادامه به منظور الگو سازی هر کدام از معیارها بر اساس ارزش در مکانیابی فضای سبز (پارک) وزن مناسبی برای آنها در نظر گرفته شد. .در این مقاله با روش تصمیم گیری چند معیاره AHP و مجموعه های فازی و بولین در جهت انتخاب مکان بهینه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی کار شده است. در این ارتباط معیارهای انتخاب مکان بهینه جهت ایجاد فضای سبز شهری مورد مقایسه قرار گرفته و به صورت فازی وزن دهی شده اند و سپس این اوزان به عنوان وزن معیارها مورد استفاده قرار گرفتند. با استفاده از این سیستم ترکیبی علاوه بر اینکه با استفاده از مجموعه های فازی در ترکیب با مدل سلسله مراتبی ابهام به عنوان بخشی از سیستم مدل می شود بلکه میزان خطای ناشی از مقایسه دو به دو لایه ها نیز کاهش خواهد یافت. نتایج تحقیق نشان دهنده کارائی سیستم اطلاعات جغرافیایی در خصوص مکان یابی فضاهای سبز شهری و برنامه ریزی شهری است. شهر شهرکرد از جمله شهرهایی است که از توزیع نسبتا مناسب فضای سبز برخوردار است به طوریکه سرانه اختصاص یافته برای آن 18,4 مترمربع می باشد که این رقم هنوز اختلاف با شاخص های تعیین شده از سوی سازمان ملل متحد که برای هر فرد 20 تا 25 متر مربع در نظر گرفته شده دارد. درنهایت این تحقیق به پیشنهاد مکانهای مناسب استقرار فضای سبز در شهر شهرکرد می پردازد که 5 مکان برای احداث پارک بر اساس معیارهای (مراکز آموزشی، مراکز درمانی، فضای سبز موجود، مراکز تراکم جمعیت، مراکز تجاری، مراکز فرهنگی، ارزش زمین، عامل شیب و خیابان ها) می پردازد.

Keywords:

سیستم اطلاعات جغرافیایی , شهرکرد , فضای سبز , مدل FAHP