فرشته علیزاده متقی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه مراغه
نیکو حمزه پور - استادیار، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه مراغه
مهدی رحمتی - استادیار، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه مراغه

در اثر پسروی دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران و برجای ماندن گستره وسیعی از رسوبات دریاچه ای، پلایای ارومیه باسطوح مختلف شکل گرفته است. از آنجاییکه تاکنون مطالعات اندکی درخصوص سطوح مختلف ژئومورفیک پلایایارومیه و مقاومت آنها در برابر فرسایش بادی صورت گرفته است، لذا هدف از این مطالعه، بررسی تغییرات مکانی خاکدانه-های بزرگتر از 0/84 میلی متر به عنوان شاخص مقاومت خاک در برابر فرسایش بادی و مقایسه آن با سطوح پلایایی درحاشیه جنوب شرقی دریاچه ارومیه بود. بدین منظور منطقه ای به مساحت 11/5 کیلومتر مربع انتخاب و با استفاده از تصاویر ماهوارهای و نرم افزارهای Google Earth و ArcGISسطوح مختلف مشاهده شده جداسازی و با مرزهای واقعی در صحرا مطابقت داده شد. سپس 75 نمونه خاک از عمق 0-10 سانتیمتری سطوح مختلف برداشته شد و پایداری خاکدانه های بزرگتر از 0/84 0 میلی متر بررسی شد. مقایسه نقشه پایداری خاکدانه های بزرگتر از 0/84 میلی متر با نقشه سطوح ژئومورفیک نشان داد که اراضی کشاورزی و اراضی کشاورزی رهاشده به دلیل افزایش مقادیر بالای شن به ایناراضی و همچنین کاهش ماده آلی خاک و تخریب این سطوح، کمترین مقاومت را در برابر فرسایش بادی دارند. همچنینسطوح نمکی-رسی که تحت تاثیر نوسانات سطح آب زیرزمینی می باشند و امکان ایجاد سله های پایدار بر سطح آنهاوجود ندارد، در درجه دوم حساسیت به فرسایش بادی واقع شده اند. سطوح رسی و نمکی از مقاوم ترین سطوح در منطقهمطالعاتی در برابر فرسایش بادی شناخته شدند.

خاکدانه های بزرگتر از 0/84 میلی متر، سطح رسی، سطح نمکی، ژئومورفولوژی