مهرداد قدس خواه دریایی - عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان
جواد ترکمن - عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان
شهروز صحرانورد - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان

گیاهان بطور اعم و درختان بطور خاص نسبت به تغییرات اقلیمی و محیطی خود واکنش نشان می دهند. درختان می توانند آرشیوتغییرات محیطی محل رویش خود را حفظ نمایند. با وجود اینکه پارکهای جنگلی شهری مورد مراقبت و آبیاری قرار می گیرند،همچنان تحت تاثیر عمومی تغییرات اقلیمی و محیطی هستند. تغییر اقلیم طی چند دهه اخیر اثرات متفاوتی بر محیط زیست و بهخصوص گونه های مختلف گیاهی داشته است. فیزیولوژی درختان معمولا تاثیرات زیادی از عوامل اقلیمی می پذیرند و این اثراتمی تواند در گونه های مختلف درختان در پهنای دوایر رویش مشاهده شود. بنابراین، هدف اصلی این تحقیق بررسی واکنش درختانکاج جنگلی نسبت به تغییرات آلاینده های هوا می باشد. برای این منظور نمونه برداری از 15 درخت گونه کاج جنگلی انجام شد وپس از تجزیه و تحلیل نمونه ها در آزمایشگاه، تعداد 8 دیسک برای تهیه کرونولوژی این رویشگاه مورد استفاده گرفت. محل موردمطالعه پارک جنگلی چیتگر در قسمت غرب تهران بوده و مدت زمان مورد بررسی از ابتدای کاشت این درختان تا سال 1393 میباشد. اگرچه، عوامل اقلیمی بارش و دما به عنوان عامل عمومی حاکم بر کل مجموعه تاثیرگذار هستند، ولی در داخل پارک بهدلیل شرایط میکروکلیما، عوامل دیگری مانند جهت شیب، درصد شیب، نزدیکی به مناطق شهری، خاک منطقه و آلودگی هواتاثیرگذارتر بوده و فاکتور رشد را به شدت تحت تاثیر قرار داده اند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که پهنای دوایر سالیانه درختکاج جنگلی دارای رابطه منفی و معنادار با آلاینده های (O(3 و (NO(2 می باشند و این در حالی است که این رابطه برای CO مثبت و معنادار می باشد.

آلودگی هوا، پهنای دوایر سالیانه، کرونولوژی درختی، کاج جنگلی