زهرا ایزدی - استادیار گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

آخرین مرحله فرآیند تولید برنج، عملیات تبدیل است. مرحله تبدیل به عملیات خاصی اتلاق می شودکه در آن شلتوک به برنج سفید تبدیل می گرد. مرحله تبدیل شامل خشک کردن، پوست کندن، سفید کردن،تمیز کردن و درجه بندی برنج است. در مرحله سفید کردن، برنج قهوه ای همراه با مقداری شلتوک پوستکنده نشده، تبدیل به برنج سفید می شود. مرحله تبدیل شلتوک یکی از مراحلی است که در تولید و در بحثضایعات از اهمیت زیادی برخوردار است. در هر یک از مراحل فوق آسیب هایی بر برنج وارد می شود که بهشکسته شدن برنج، تغییر طعم و رنگ و در نتیجه منجر به افت قیمت و کاهش کیفیت محصول می شود. درایران سالانه حدود دو میلیون تن برنج سفید (با در نظر گرفتن راندمان تبدیل 66 درصد) تولید می شود، بیشاز 20 رصد از برنج سفید تولید شده شکسته و خسارت زیادی بر اقتصاد کشاورز برنجکار و کشور وارد میشود. با توجه به میزان ضایعات ناشی از شکست برنج و زیان اقتصادی حاصل از آن، تلاش برای کاهشضایعات و جلوگیری از افت قیمت برنج توجیه پذیر بوده و از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار می باشد.مدیریت فرایند تبدیل و کنترل پارامترهای دخیل در آن کمک شایانی در راستای کاهش پسماند برنج پختهشده در فرایند مصرف در جامعه می نماید که به لحاظ اقتصادی این کاهش پسماند، یک نوع مدیریت سبزبرای تامین غذای مصرفی جامعه می باشد. اگر در مراحل قبل از رسیدن برنج به دست مصرف کننده که عموممردم هستند شرایط به گونه ای مدیریت شود که خروجی آن بهینه شده باشد می توان ابراز امیدواری نمود کهدر مرحله پخت، با ایجاد ظاهر مناسب و طعم دلپذیر از پسماند برنج و ضایعات آن جلوگیری نمود.

پسماند برنج، مدیریت فرایند تبدیل، ضایعات برنج