الگوی مناسب کشت، کلید دستیابی به کشاورزی پایدار

کشاورزی که ضمن کارایی، اقتصادی و سودآوری، حافظ منابع طبیعی، محیط زیست و تامین کننده امنیت باشد،کشاورزی پایدار نامیده میشود. تلاشهای توسعه پایدار کشاورزی حول سه محور امنیت غذایی، ایجاد اشتغال و بهبوددرآمد در مناطق روستایی بوده که هدف نهایی آن ریشهکن نمودن فقر و حفظ منابع طبیعی و محیط زیست است. حفظپایداری منابع در کشاورزی، در گرو انتخاب الگوی مناسب کشت است به طوری که این الگو، مسائل اقتصادی و اجتماعیکشاورز را نیز مد نظر قرار دهد. تهیه و تدوین الگوی کشت مناسب، یکی از سیاست های مورد استفاده در زمینه بهبودنقش اقتصاد کشاورزی و کاهش فشارهای اکولوژیکی آن در راستای توسعه پایدار است. از میان شاخص های تعیین کنندهالگوی کشت مناسب برای هر منطقه شامل وزن محصول هنگام برداشت، وزن ماده خشک غذایی، میزان کالری تولیدشده توسط محصول و میزان ارز و ارزش مادی محصول، عامل و شاخص آب مهمترین تاثیر را دارد؛ در واقع دسترسی بهآب، الگوی کشت هر حوضه را تعیین میکند. به طوری که، هر چه میزان آب در دسترس بیشتر بوده یا محدودیتاستفاده نداشته باشد دامنه انتخاب گونه های مناسب و قابل کشت در حوضه وسیعتر است و درنتیجه، تنوع تولید محصولو تسخیر بازار کشاورزی نیز بیشتر خواهد بود. از طرف دیگر، نوع گونه گیاهی و محصول تولید شده نیز یکی از ارکاناساسی تعیین الگوی کشت هر منطقه است. برای نمونه، محصول هندوانه، علیرغم تصور عام، ارزآوری بهتری نسبت بهمحصول پرآوازه پسته دارد. از این رو، چنانچه یک حوزه آبخیز، پتانسیل کشت تمامی محصولات کشاورزی را داشته باشدپس از تامین مواد غذایی اساسی و مورد نیاز منطقه، بهتر است صادرات محصولات کشاورزی طبق برآورد دقیق وکارشناسی ارزش مادی و ارزآوری هر محصول، به محصولی اختصاص یابد که نسبت به مصرف آب، بیشترین ارز آوری راداشته باشد. الگوی مناسب کشت در هر حوزه آبخیز، تضمین کننده حداکثر استفاده و بهرهوری از منابع آب و خاک آنحوضه است. کشاورزی پایدار هر منظقه در گرو الگوی مناسب کشت و زرع محصولات کشاورزی است.

Keywords:

الگوی کشت , توسعه پایدار کشاورزی , منابع آب و خاک , ارز آوری