مهدی تقی زادگان - دکترای اصلاح نباتات دانشگاه تبریز
محمود تورچی - استاد دانشکده کشاورزی گروه بهنژادی و بیوتکنولوژی دانشگاه تبریز
عبدالمجید خورشید - استادیار بخش تحقیقات چغندر قند، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه

به منظور ارزیابی واکنش ژنوتیپ های چغندرقند به شوری کلرید سدیم و بررسی الگوی پروتئوم برگ برای شناساییسازوکار مسیرهای مولکولی موثر در تحمل تنش شوری، آزمایش های گلخانه ای به صورت طرح کرت های خرد شده برمبنای طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار تصادفی انجام گرفت. در این پژوهش تیمار شوری از نوع کلرور سدیم دردو سطح صفر ( شاهد) و 16 د سی زیمنس به عنوان فاکتور اصلی و 44 ژنوتیپ چغندرقند به عنوان فاکتور فرعی در نظرگرفته شدند. از راهکار پروتئومیک نیز برای برر سی تغییرات مولکولی ایجاد شده در اثر این تنش در سطح پروتئین هایبرگ استفاده شد. مقایسه الگوی بیان پروتئوم بافت برگی دو ژنوتیپ 3 و 6 به روش الکتروفورز دو بعدی منجر بهشناسایی به ترتیب 100 و 87 لکه ی پروتئینی تکرارپذیر شد. از این میان 43 لکه در ژنوتیپ 3 و 31 لکه در ژنوتیپ 6بر اساس آزمون t، دارای تغییرات بیان معنی دار بودند. تغییرات بیان 9 لکه پروتئینی در ژنوتیپ متحمل و 8 لکه ازژنوتیپ حساس براساس فاکتور القا مورد برر سی قرار گرفت. لکه های پروتئینی دارای تغییرات بیان معنی دار با ا ستفاده از روش MALDI TOF/TOF MS طیف سنجی شده مورد شناسایی قرار گرفتند. پروتئین های شناسایی شده در چهار گروه متابولیسم و تولید انرژی، فتوسنتز، دفاع و سمزدایی، تا شدگی و تخریب پروتئین نقش داشتند. از مهمترینپروتئین های مورد شنا سایی می توان ribulose bisphosphate carboxylase/oxygenase activase کلروپلا ستی را نام برد که در رقم متحمل افزایش و در رقم حساس کاهش بیان داشتند. پروتئین های تولید انرژی ATP synthase beta subunit, chloroplastic و malat dehydrogenase [NADP] 1, chloroplastic در رقم متحمل افزایش بیان داشتند که وظیفه تامین انرژی گیاه در شرایط تنش زا را به عهده داشتند. به نظر می رسد افزایش بیان پروتئین های سم زدایی گونه های فعال اکسیژن Catalase-peroxidase1 و Catalase-2 در رقم متحمل دلیلی بر تحمل آن درشرایط تنش زا است. در عین حال Peroxiredoxin از این گروه در رقم حساس کاهش یافت که حساس بودن آن را توجیه می کند. فعالیت متفاوت این آنزیم تحت تنش شوری می تواند یکی از دلایل اصلی پاسخ متفاوت این دو ژنوتیپ به تنش شوری تشخیص باشد.

الکتروفورز دو بعدی، شوری، چغندر قند، طیف سنجی جرمی، پروتئوم و مالون دی آلدهید، MALDI-TOF/TOF