شبیه سازی رواناب و بار رسوب با مدل SWAT در حوضه آبخیز سد لتیان

امروزه تخریب محیط زیست یکی از مشکلات جوامع انسانی ناشی از مدیریت نامناسب در حوضه های آبخیز است. از آنجایی که نتایج حاصل از بعضی مدل ها با مقادیر واقعی تطبیق داشته است؛ استفاده از مدل ها در مطالعات حوضه آبخیز افزایش یافته است. تحقیق حاضر در حوضه سد لتیان با هدف واسنجی و اعتبارسنجی مدل هیدرولوژیکی SWAT برای شبیه سازی دبی رواناب و برآورد بار رسوبات وارد شده به سد؛ انجام گرفت. در این راستا برای ارزیابی مدل و آنالیز حساسیت متغیرهای آن از شاخص های متعدد و برنامه SUFI- 2 استفاده شد. نتایج مدل در مرحله واسنجی برای رواناب ضرایب NS, R2 به ترتیب 0.86، 0.85 و برای اعتبارسنجی 0.91، 0.83 می باشند. همچنین برای رسوب در مرحله واسنجی ضرایب NS, R2 به ترتیب برابر است با 0.84 و 0.80 و مرحله اعتبارسنجی به ترتیب 0.80 و 0.77 که نشان می دهد مدل در مرحله اعتبارسنجی برای رواناب و مرحله واسنجی برای رسوب موفق تر عمل کرده است. نتایج دیگر تحقیق حاکی از آن است که با هدف تعیین حساس ترین پارامترهای موثر بر دبی رواناب ماهانه حوضه مورد مطالعه، 31 پارامتر بر روی توابع هدف و نتایج مدلسازی موثر است که عامل های ضریب آلفا آب پایه برای ذخیره ساحلی کانال (ALPHA-BNK) و چگالی خاک در حالت مرطوب (SOL_BD) به عنوان حساس ترین پارامترها شناخته شده اند. همچنین 21 پارامتر در میزان بار رسوب موثر شناخته شد که پارامترهای ضریب مانینگ برای جریان سطحی (OV-N) و عامل مربوط به عملیات حفاظت خاک در معادله جهانی هدر رفت خاک (USLE_P) و عامل تنظیم دبی اوج برای برآورد رسوب (ADJ_PKR) و زمان تاخیر انتقال آب از آخرین پروفیل خاک به سطح آب زیرزمینی (GW_DELAY) از پارامترهای بسیار مهم در تعیین میزان بار رسوب خروجی از حوضه شناخته شده است.

Keywords:

رواناب , باررسوب , مدل 3CUP -SWAT , SWAT