بررسی کاربر سنگ، چیدمان و انواع آن در معماری دوره ساسانی (نمونه موردی: طاق شیرین و فرهاد ایوان)

معماری ساسانی هرچند تا حدودی تداوم معماری دوره اشکانی به شمار می رود، اما در دوره ساسانی است که این شیوه معماری شکل کامل و مستقلی به خود می گیرد. معماری ساسانی شیوه ای مستقل و متمایز؛ با طرح ها، اجزا، عناصر و مصالح مختص به خود است. در کنار تنوع گسترده ای از مصالح که در این دوره مورد استفاده بوده، کاربرد استادانه از سنگ برای ساخت بناهای مختلف، ویژگی شاخص معماری این دوره است. در معماری این دوره استفاده از سنگ به شکل های مختلف سازه ای بسیار چشمگیر و متنوع استو این پژوهش با هدف بررسی کاربرد سنگ و بناهای سنگی در دوره ساسانی با استفاده از منابع و اسناد کتابخانه ای و همچنین با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی و مطالعات میدانی به بررسی استفاده از سنگ در معماری ساسانی از منظر شکل و نحوه چیدمان پرداخته است. بنای طاق شیرین و فرهاد در شهرستان ایوان یکی از نمونه بناهای سنگی با طاق آهنگ و گهواره ای در دوره ساسانی است که به خوبی کاربرد سنگدر معماری ساسانی را نشان می دهد. در این بنای تاریخی از سنگ های لاشه به شکل حجیم و تراش خورده و به صورت خشکه چین و بدون ملات استفاده شده است. علاوه بر آن قلوه سنگ رودخانه ای و ملات شفقته در پشت بام آن به کار برده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که طاق شیرین و فرهاد یکی از نمونه بناهای سنگی ساسانی است که به خوبی نشان می دهد تنوعی که در نحوه قرار دادن سنگ ها در کنار یکدیگر در سازه های ساسانی دیده می شود، مثال زدنی است.

Keywords:

معماری ساسانی , سنگ , بنای سنگی , طاق شیرین و فرهاد , ایوان