نفیسه سادات فتاح - کارشناس ارشد مهندسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دولت آباد
مهران جمشیدی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان

مطابق با دیدگاه بسیاری از پژوهشگران فرهنگ عامل اصلی شکل گیری خانه است و نقش مهمی در پایداری اجتماعی دارد، لذا مطالعه فرهنگ های دینی اقلیت های مذهبی برای شناخت الگوهای رفتاری اقوام و مذاهب گوناگون اهمیت می یابد. بافت تاریخی با ارزش جلفا دربرگیرنده ی مجموعه ای از ابنیه با ارزش تاریخی و دارای مزیت های مکانی، فضایی، اجتماعی و فرهنگی متعددی به خصوص در صنعت توریسم است که به دلیل پراکندگی تک بناهای تاریخی برجای مانده و ساخت و سازهای صورت گرفته با معماری بدون هویت جدید، این محله ی با ارزش با بحران هویت کالبدی فضایی – اجتماعی و فرهنگی مواجه گردیده. از تلاش برای شناخت و درک عمیق خانه های متعلق به یک فرهنگ باید مفاهیم جاری در زمان ساخت آنها را فهمید زیرا همواره روش زندگی که بر این اساس شکل می گرفت، کار معمار را پی ریخته است. بنابراین اجتماع و شرایط آن نیز همواره عامل تاثیرگذاری بر شکل دهی خانه بوده اند. تمامی اینها در کنار شرایط اقلیمی و بلکه فراتر از آن قرار داشتند. باگذشت نزدیک به چهار قرن از بنیاد جلفا بخش زیادی از فضاها و آثار معماری آن از گزند توسعه شهری در امان مانده است. خانه های تاریخی جلفا به دلیل تعامل بالای ارامنه با مسلمانان و همچنین مشارکت آنها در امور مدنی با خانه های مسلمانان شباهت فراوانی دارد. ازجمله این شباهت ها می توان به معماری درون گرا، نظام های دسترسی، نماهای رو به حیاط، تزئینات بیرونی و تناسبات، نحوه تردد و ارتباط بین اتاق ها و حیاط ها، ترکیب فضاهای اصلی و فرعی در طبقه ی همکف و... اشاره کرد. نوع روش پژوهش کیفی با رویکرد قوم نگاری است. نتایج با توجه به مطالعات کتب قدیمی و مشاهدات میدانی، بررسی روحیه و سبک زندگی مردم ارامنه در محدوده سایت حاصل شد.

اقلیت مذهبی، فرهنگ، مذهب، آیین، مسکن ارامنه، جلفا اصفهان