بابک خسروی - کارشناس ارشد مهندسی عمران

راه و ترابری به عنوان یکی از زیر بخش های اساسی کشور، سهم قابل ملاحظه ای از منابع مادی را به خود اختصاص می دهد، بطوریکه حدود 15 درصد از تولید ناخالص ملی مربوط به این زیر بخش است. لذا استفاده صحیح از منابع و درآمدها جهت فراهم نمودن یک سیستم ترابری با کیفیت امری ضروری است. مهندسی ارزش تکنیکی است کارکردگرا که کارایی خود را به عنوان یک ابزار مدیریتی موثر برای بهبود طراحی، ساخت و صرفه جویی در هزینه های عناصر متنوع حمل و نقل از جمله پروژه های راه و ترابری در عمل اثبات کرده است. اما، علیرغم اینکه مهندسی ارزش حدود 20 سال است که در پروژه های مختلف کشورهای توسعه یافته استفاده می شود، تا کنون در ایران نتوانسته است، جایگاه حقیقی خود را پیدا کند. تحقیق حاضر، مهندسی ارزش را به عنوان یک راهکار سیستماتیک جهت بهبود ارزش در پروژه های راه و ترابری برگزیده است. محقق ضمن بررسی مبانی تئوریک و کاربردهای مهندسی ارزش، یک مطالعه مهندسی ارزش را مطابق برنامه کار انجام داده و با برگزاری کارگاه مهندسی ارزش، نسبت به اعمال این مطالعات در یک پروژه راه و ترابری اقدام نموده است. با بررسی ویژگی های خاص تقاطعات غیرهمسطح جهت انجام مطالعات مهندسی ارزش، اعمال این مطالعات بر روی یک تقاطع غیرهمسطح مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این تحقیق به تحلیل کارکردهای پروژه مذکور و تهیه دیاگرام FAST آن پرداخته شده و سپس نسبت به جمع آوری ایده های خبرگان با تمرکز بر کلان نگری و داشتن نگاه سیستمی جهت بهبود ارزش با شناخت نقاط بهبود پذیر اقدام شده است. در ارزیابی ایده ها نیز هزینه های چرخه عمر پروژه و هزینه های غیر مستقیم علاوه بر هزینه های مستقیم ساخت، مد نظر قرار گرفته و در نهایت گزینه های نهایی با ترکیب ایده های منتخب جهت بکارگیری در عمل پیشنهاد شده است. تحقیق حاضر علاوه بر اثبات نتایج درخشان بکارگیری مهندسی ارزش در پروژه های راه و ترابری، با تجزیه و تحلیل کارکردها و جمع آوری ایده های خبرگان این رشته، می تواند الگوی مناسبی جهت اعمال مهندسی ارزش در سایر پروژه های مشابه باشد.

مهندسی ارزش، سیستماتیک، دیاگرام FAST ، چرخه عمر پروژه