زهرا عباسی بنیادآباد - کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات مکانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران،

زمینه و هدف: روش های متفاوتی تاکنون برای تعیین امتداد یا مسیریابی در سیستم های حمل و نقل عمومی طراحی و ارائه شده اند. مسئله مسیریابی برای سیستم های حمل و نقل عمومی شهری به صورت تعیین محل یا موقعیت بهینه ایستگاه ها و امتداد مسیر در یک شهر تعریف می شود. روش بررسی: طراحان در حل این مسائل با گستره ی بزرگی از انواع معیارها مواجه هستند که در این میان معیارهای هزینه، زمان و پوشش از مهمترین آنها می باشند. در این مقاله بهینه سازی مسیریابی در منطقه ای از شهر تهران صورت گرفت که تعداد 9 خط اتوبوس از درون آن تردد می کند. در این تحقیق جهت بهینه نمودن خطوط، مبدا و مقصد هر خط بدون تغییر در نظر گرفته شد و مسیرهای اتصالی بین آنها مورد بهینه سازی قرا گرفت. برای انجام این عمل از 8 فاکتور ( ظرفیت جاده ( سطح سرویس راه LOS )، کاربری اراضی، وضعیت روسازی، عرض خط عبور، اجزا سطح مقطع راه، حوزه های تراکم جمعیت و طول هر لبه ( ARC )) انتخاب شد. بر اساس اهمیت هر فاکتور در مسیریابی وزنی به آنها داده شد. پس از اجرای الگوریتم دایجسترا مسیر 5 خط اتوبوس تغییر یافت. تغییر مسیر خطوط خود باعث نیاز به مکانیابی ایستگاه های جدید گشت. یافته ها: پس از تعیین معیارهای مکانیابی و ایجاد لایه های دخیل، 16 ایستگاه جدید مکان یابی گردید. سپس به توسعه مسیرهای پیشنهادی بین ایستگاه های مکانیابی شده پرداخته شد. بحث و نتیجه گیری: یکی از مهم ترین جنبه های نوآوری این پژوهش این است که با استفاده از توانمندی های GIS بتوان راهکارهایی نوین برای مکانمندی و مسیریابی بهینه خطوط BRT ارائه کرد.

سیستم های اطلاعات مکانی، بهینه سازی، مکان یابی، BRT