فرزانه بختیاری - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
مینا امانی - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز
محسن سبزی نوجه ده - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز

باتوجه به تنوع بالا در گیاهان علوفه ای، مفاهیم اساسی و علمی موردنیاز در گرده افشانی بعضی از این محصولات (یونجه، شبدر قرمز و اسپرس) در این مطالعه بررسی شده است. کلنیهای زنبور عسل از نظر قدرت گرده افشانی با یکدیگر تفاوت دارند و تعداد واقعی زنبورهای ملاقات کننده یک محصول با وجود محصولات دیگر در ناحیه ای که زنبورها را به طرف خود جلب میکنند، تحت تاثیر قرار میگیرند. همچنین ممکن است آب و هوا و عوامل متعدد دیگری از ارزش و اهمیت واقعی گرده افشانی یک کلنی در واحد سطح بکاهند. به هر حال تا پیدا شدن روشهای مخصوص و دقیق برای اختصاص دادن تعداد زنبورهای موردنیاز برای گرده افشانی محصول علوفه ای خاص، به نظر می رسد بهترین روش، گذاشتن تعدادی کلنی مشخص در واحد سطح بر اساس مساحت زیر کاشت باشد. هر محصول و غالبا واریته های یک محصول دارای مشخصات منحصر به فردی میباشند که ممکن است به روشهای دیگری برای گرده افشانی نیاز داشته باشند. بنابراین یک زنبوردار که میخواهد یک متخصص در گرده افشانی نیز باشد باید اطلاعاتی در خصوص بیولوژی و اکولوژی گیاهان موردنظر داشته باشد.

زنبور عسل، گرده افشانی، اسپرس، شبدرقرمز، یونجه