تاب آوری شهری: مروری بر ادبیات موضوع

در عصر کنونی لایه ی نازکی از گازها اطراف زمین را احاطه کرده است. گرچه گازهای گلخانه ای کمتر از 0/1 درصد از حجم جو را تشکیل می دهند ولی تاثیر شگرفی بر اقلیم زمین دارند. ممکن است اقلیم، زمان طولانی و اکوسیستم ها حتی زمان طولانی تری لازم داشته باشند تا خسارات وارد شده توسط انسان و تغییرات اقلیمی ناشی از آن را ترمیم کنند. یکی از اصل یترین راهکارهای مقابله و حل چالش تغییرات اقلیمی در شهرها، تاب آوری شهری است که در پژوهش های مختلف داخلی و خارجی و در اسناد بین المللی جایگاه ویژه ای یافته است و از آنجا که ایران در معرض چالش های تغییرات اقلیمی است، اهمیت پژوهش در حوزه تاب آوری بیش از پیش مورد نیاز است. از این رو این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی به بررسی متون مربوط به تاب آوری شهری میپردازد و این مفهوم را براساس استفاده از کدگذاری محوری و موضوعی از جنبه های مختلف اهمیت، تعاریف، اسناد مربوطه، حوزه های موضوعی، ابعاد، رویکردها مورد بررسی قرار می دهد و در نهایت با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی) AHP ( تعاریف آن را بر اساس جامعیت در پنج معیار زیست محیطی، اجتماعی، کالبدی زیرساختی، اقتصادی و حکومتی نهادی اولویت بندی می کند. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد تاب آوری به معنای توانایی یک فرد، جامعه یا یک نهاد برای پاسخگویی پویا و موثر در برابر تغییرات اقلیمی و آب وهوایی است که ظرفیت پاسخ به تغییرات، مقاومت در برابر اثرات و همچنین توانایی بازیابی و سازماندهی مجدد به منظور ایجاد کارکردهای لازم جهت گذار از بحران ها و امکان توسعه مجدد را فراهم میکند . تاب آوری در حوزه های مختلف کشاورزی، محیط زیست، برنامه ریزی شهری، علوم مهندسی، علوم اجتماعی، علوم انرژی و مدیریت مالی و اقتصادی مطرح شده است. سه رویکرد اصلی تاب آوری شامل گذار، سازگاری)پایداری( و بازیابی است. پرسش های این حوزه تحت عنوان سوالات برای تاب آوری برای چه کسی برای چه چه زمانی کجا و چرا است که در حوزه اقدامات مدیریتی قرار می گیرد.

Keywords:

تاب آوری شهری , تغییرات اقلیمی , تعاریف تاب آوری , ابعاد تاب آوری