اسماعیل دویران - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه فرهنگیان تهران، ایران

مبین های اجتماعی مختلفی بر شکل گیری و نظام بخشی فضاهای شهری تاثیرگذار هستند. از جمله این مبین ها سرمایه اجتماعی است که با عملکرد خود ساماندهی فضاهای شهری را سبب ساز می شود. برگزاری مراسم های مختلف در فضاهای شهری مانند دسته های عزاداری در صورتی که توام با اهرم های سرمایه اجتماعی نمود یابند می تواند نظام فضاهای شهری را سامان بخشیده و اثر گذار بر توسعه فضای شهری باشد. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی به بررسی اثر سرمایه - اجتماعی در نظام مندی فضای شهری در برگزاری مراسم مذهبی با نمونه موردی شهر زنجان پرداخته است.این پژوهش با استفاده از روش میدانی اقدام به ارزیابی وضعیت سه شاخص اصلی اعتماد، مشارکت و انسجام اجتماعی زائرین غیر بومی(غیر شهر زنجان) در مراسم عصر تاسوعا شهر زنجان می پردازد. روش تحلیل پژوهش با استفاده از ابزار نرم افزاری SPSS در غالب آزمون های آماری میانگین، واریانس، تی تک نمونه ای، تی زوجی و پیرسون بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد شاخص های سرمایه اجتماعی درون و میان نهادی مراسم عصر تاسوعا بالاتر از حد متوسط تعیین شده و شاخص های مزبور تواما بصورت یکپارچه عملکرد یافته اند. همچنین پراکندگی و فاصله شاخص ها نسبت به میانگین کم و شاخص ها وابسته و در اتباط با هم عمل می نمایند. سرمایه اجتماعی مطلوب منجر گردیده است فضای شهری در مراسم مزبور نظام بخشی لازم را برای پذیرش شهروندان و حاضرین داشته باشد.

سرمایه اجتماعی، فضای شهری، نظام بخشی، مراسم عزاداری، زنجان