عسکر غنی - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جهرم
سعیده محتشمی - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جهرم
سمیه امینی - دانشجوی دکتری گیاهان دارویی، گروه علوم باغبانی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

روش های صحیح عصاره گیری و انتخاب حلال مناسب نقش مهمی در استخراج مواد موثره گیاهان دارویی دارد. با توجه به نوع مواد موثره موجود در هر اندام گیاهی باید اقدام به انتخاب حلال مناسب بدین منظور کرد. در این تحقیق به منظور انتخاب بهترین حلال جهت استخراج مواد موثره میوه عناب، آزمایشی به صورت کاملا تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل حلال های مختلف عصاره گیری شامل آب (آب بهتنهایی)، استون (ب غلظت 70 درصد)، اتانول (غلظت 70 درصد) و متانول (غلظ ت 70 درصد) بود. مهمترین صفات اندازه گیری شده شامل میزان ترکیبات فنلی کل، میزان فلاون و فلاونول، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره های میوه عناب بود. نتایج این تحقیق نشان دهنده تاثیر معنی دار حلال های مختلف بر استخراج مواد موثره بود. بالاترین میزان فلاون و فلاونول ( 299 / 0 میلی گرم کوئرستین در گرم نمونه خشک) مربوطبه عصاره متانولی بود در حالی که بین سایر تیمارها از این نظر اختلاف معنی داری وجود نداشت. بیشترین میزان فلاونوئید کل ( 35 / 2 میلی گرم کوئرستین در گرم نمونه خشک) در تیمار عصاره استونی اندازه گیری شد و بقیه تیمارها در یک گروه قرار داشتند. از طرف دیگر بالاترین میزان ترکیبات فنلی ( 55 / 17 میلی گرم گالیک اسید در گرم نمونه خشک) مربوط به عصاره متانولی و بعد از آن عصاره اتانولی گزارش شد در حالی که کمترین میزان ترکیبات فنلی اندازه گیری شده ( 76 / 3 میلی گرم)، مربوط به عصاره استونی و همچنین بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی ( 98 / 83 درصد) مربوط به عصاره آبی بود. به طور کلی با توجه به نوع ماده موثره مورد نظر باید اقدام به انتخاب حلال مناسب جهت عصاره گیری کرد.

حلال، عصاره گیری، عناب، مواد موثره