الهه کاردانپور طهرانی - دانشجوی کارشناسی ارشد ارتباط تصویری، موسسه آموزش عالی ناصرخسرو، ساوه، ایران
پژمان دادخواه - دکتری فلسفه هنر، مدرس مدعو موسسه آموزش عالی ناصرخسرو، ساوه، ایران

یکی از شاهکارهای بی بدیل استاد محمود فرشچیان، نقاشی عصر عاشورا است. اثری که اگرچه بیش از 35 سال از خلق آن می گذرد، اما بی اغراق یکی از ماندگار ترین آثاری است که به بهترین شکل، بخشی از واقعه عاشورا را در ذهن مخاطب تداعی می کند. این اثر سال هاست که بر دل و جان ایرانی ها نقش بسته و یادآور اندوهی جانگداز از شهادت امام حسین(ع) و یاران اوست. این نقاشی مشهورترین اثر تجسمی درباره واقعه عاشوراست. موضوع اثر، بازگشت مرکب بیسوار حسین بن علی (ع) به سوی خیمه ها پس از شهادت امام حسین(ع) در عصر عاشورا، و نمایش حزن و اندوه اهل بیت امام در مواجهه با این صحنه است. تابلو عصر عاشورا، چنانکه محمود فرشچیان گفته، در روز عاشورای 1355 (11 دی) خلق شده و در سال 1369 به موزه آستان قدس رضوی اهدا شد. این تابلو به دلیل قوت هنری و غنای اثر، در کنار مضمون عشورایی، یکی از آثار الهام بخش و محبوب برای شیعیان است. وی آثار دیگری نیز پیرامون عاشورا دارد که از آن جمله تابلو پرچمدار حق پیرامون عباس بن علی (ع) و هدیه عشق؛ حضرت علی اصغر در کربلا است. در این مقاله سعی شده این اثر هنری ارزشمند مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. روش تحقیق به صورت توصیفی است و اطلاعات مورد نیاز به شیوه کتابخانه ای گردآوری شده است.

عاشورا، استاد محمود فرشچیان، نگارگری، تابلوی عصر عاشورا، هنر اسلامی