سمیرا رمضانی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز

تحلیل رفتار متقابل نظریه ای برای شناخت رفتار، احساس و ذهنیت افراد در روابط شخصیت هاست که در آن تصویری از ساختار روانی انسان ها ارائه می گردد و از الگوی سه گانه ی حالات نفسانی، یعنی بالغ، والد، کودک در تجزیه و تحلیل رفتارهای آدمی استفاده می شود. علم روان شناختی در پیشبرد این روش مدیون اریک برن می باشد که در توسعه ی مفهوم تحلیل رفتار متقابل، سیستمی یکپارچه از روان پزشکی ارائه داده است. منظومه ی خسرو و شیرین نظامی گنجه ای، جدا از این که یک اثر بلند پایه ی ادبی است و مشحون از مسائل اجتماعی، اخلاقی، عاشقانه و حاوی عناصر روان شناختی می باشد که در مقاله حاضر، تحلیل رفتار شخصیت خسرو بر اساس نظریات روان شناس مطرح دکتر اریک برن مورد بررسی قرار گرفته است. در این بررسی معلوم می شود که خسرو در موقعیت های مختلف چگونه عمل می کند و به چه روشی خود را در قالب رفتارهایش آشکار می نماید. نتایج بررسی مولفه های تحلیل رفتار متقابل در منظومه خسرو و شیرین نشان می دهد که شخصیت خسرو در حالت نفسانی والد قرار دارد. و روابط متقابل میان شخصیت خسرو و فرهاد به تعامل از نوع متقاطع می انجامد.

تحلیل رفتار متقابل، والد- بالغ- کودک ، اریک برن، خسرو