شناسایی و تبیین مولفه های سلامت موثر بر بانوان در طراحی محیط شهری حضورپذیر مطالعه موردی: )پیاده راه سلامت شیراز)

سلامت، مفهوم نسبتا انعطاف پذیری است که ممکن است آن را منحصرا به عنوان نبودن بیماری و ناتوانی در نظر گرفت و یا آن را به صورت مثبت تری مانند آنچه که در اساسنامه بهداشت جهانی (1948) آمده است تعریف کرد. بر اساس نظر کارشناسان این سازمان سلامتی عبارت است از حالت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی. سلامت بانوان به عنوان نیمی از پیکره جامعه، جهت ایفای نقش های فردی، خانوادگی و اجتماعی حائز اهمیت بوده و انجام وظایف متعدد دیگر، یک نیاز اصلی و اساسی است. امروزه یکی از بحث های فضای شهری جنسیت و رابطه اساسی برای طراحی مطلوب در عرصه شهرسازی است و نحوه نگرش و چگونگی سازماندهی فضای زندگی را از جنبه های مختلف روان شناختی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و...متاثر ساخته است. نکته مهم دیگر ذاتی و یا اکتسابی بودن تفاوت ها میان زن و مرد است. فراموش کردن تفاوت ها و محدود شدن به مشابهت ها، نه تنها نادرست بلکه دارای پیامدهای منفی نیز می باشد . بنابراین ویژگی های زنان و مردان در احساس، ادراک، ارزیابی محیط و دیگر ویژگی های رفتاری نمی بایست سبب غلبه حضور یکی بر دیگری گردد و فعالیت های گروه دیگر را دشوار سازد . سلامت روانی و جسمانی هر دو برای خوشبختی انسان ضروری اند، این در حالی است که دستیابی به سلامت روان تصادفی نیست و نیل به این هدف با صرف زمان و تلاش و انرژی به دست خواهد آمد. از این رو، بنابراهمیت جایگاه بانوان در جامعه و نقش آنان در توسعه همه جانبه کشور، اطلاع از وضعیت سلامت و بهداشت بانوان و شناخت عوامل موثر بر آن می تواند مبنای برنامه ریزی ها وسیاست گذاری های مناسب در جهت اصلاح وضعیت و پیشرفت بانوان قرار گیرد. تامین سلامت در بانوان از عوامل مهم در ثبات و پایداری خانواده و جامعه می باشد. اختلالات روانی بویژه در این گروه بار سنگینی بر فرد و جامعه تحمیل می کند. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت سلامت بانوان و عوامل مرتبط با آن در مراجعین به محیط های شهری حضورپذیر شیراز (پیاده راه سلامت) و در نهایت ارایه راهکارهایی جهت طراحی مطلوب محیط شهری حضورپذیر و اثرات آن بر سلامت بانوان ارائه می شود. باید توجه داشت که تمامی این راهکارها برآمده از نگاهی متفاوت و عمیق تر به محیط اطراف انسان هاست . همچنین دستیابی به راه کارهایی عملکردی برای طراحان است که بتوانند با شناخت دقیق تر ویژگی های حواس انسان، فضاهایی با کیفیت مطلوب تر طراحی کنند. روش تحقیق در این پژوهش به لحاظ کارکرد، بنیادی، به لحاظ هدف، اکتشافی و بر مبنای داده های اولیه و ترکیبی از اطلاعات کمی و کیفی است. این مطالعه در نهایت میتواند یک پژوهش برای ارتقاء عملکرد روحی و روانی بانوان امروز و قرار دادن آنها در فضاهایی با کیفیت بالاتر باشد. در این مقاله تلاش می شود با ترکیب سه مدل ارزیابی تاثیرات سلامتی فضای سبز اسکاتلند، مدل طبیعت و سلامت شورای بهداشت هلند و مدل چیسورا، مدل جامعی برای ارزیابی تاثیرات طبیعت و فضاهای سبز شهری با تاکید بر مفهوم کیفیت زندگی بانوان ارائه شود. نتایج حاکی ازآن است که سلامت بانوان باید در ابعاد مختلف تامین و دیدگاه های متفاوت به نقش این موجود استثنایی به گونه ای معطوف شود که جایگاه واقعی خود را بیابد.

Keywords:

سلامت بانوان , محیط شهری , سلامت روان , سلامت جسمی و روحی