مصطفی ضیاءترشیزیان - کارشناس گیاهپزشکی، جهاد دانشگاهی خراسان رضوی، موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کاشمر، کاشمر، ایران

زمینه و هدف: امروزه استفاده از سموم آفت کش جهت مبارزه با آفات محصولات کشاورزی باعث افزایش آلودگی های محیط زیست شده است. اخیرا استفاده از روش ها و تکنیکهای نوین ارائه شده در علوم کشاورزی منجر به کاهش استفاده از سموم آفت کش شده است. این مقاله با هدف تشریح یکی از تکنیک های استفاده از فناوری انرژی هسته ای در راستای کنترل مگس میوه مدیترانه ای انجام گرفته است. روش بررسی: در این مطالعه مروری با استفاده از کلمات کلیدی مانند: مگس میوه مدیترانه، تکنیک نر عقیمی حشرات،کاربرد فناوری هسته ای در کشاورزی، Ceratitis capitate، SIT ، Mediterranean Fruit Fly و جستجو در اینترنت، سایت های مرتبط، مجلات معتبر کشاورزی، Google Scholar ، SID، irandoc، سایت IDIDAS و غیره، تعداد 260 مقاله و پایان نامه منتشر شده طی سالهای 1300تا سال 1398 دریافت و در نهایت تعداد16 منبع مورد نقد، تفسیر، تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: در اکثر بررسی های انجام شده مشخص گردید دوز 70 گری پرتو گاما منجر به ناباروری کامل حشرات می شود و پرتو گاما روی گنادهای حشرات نر تاثیر گذاشته و منجر به ناباروری آنها می گردد. همچنین نتایج دیگر نشان داد، مناسب ترین زمان پرتودهی وقتی است که شفیره های 12-14 روزه دارای رنگ چشم ها قهوه ای تیره، قهوه ای بسیار تیره و سبز مایل به خاکستری باشند.نتیجه گیری: استفاده از تکنیک عقیم سازی حشرات با استفاده از تابش اشعه گاما ، می تواند منجر به کاهش مصرف سموم و در نتیجه کاهش اثرات زیان بار بر سلامت انسان و اکوسسیستم شود. و همچنین ترکیب این روش با کنترل بیولوژیک باعث کنترل سریع آفت شده و از طرفی باعث بالا رفتن جمعیت دشمنان طبیعی خواهد شد.

مگس میوه مدیترانه، حشرات عقیم، پرتو گاما، SIT