پاسخ های بیولوژیکی حاصل از پرتوتابی با اشعه گاما در گیاهان

فناوری هسته ای در کنار سایر روش های معمول می توانند به عنوان روشی کمکی در حل موثر و سریع بسیاری از مسائل کشاورزی مورد بهره برداری قرار گیرند. پرتوهای یون ساز به عنوان موتاژن فیزیکی اغلب نقش بسزایی در اصلاح گیاهان دارند. پدیده یونیزاسیون باعث می شود تا برخی از مواد سلول مانند پروتئین ها، آنزیم ها، DNA تحت تاثیر قرار گیرد و موجب تغییر فعالیت های فیزیولوژیکی، متابولیسمی و تنوع ژنتیکی از جمله تغییر در قدرت جوانه زنی بذور، میزان پروتئین، کربوهیدرات و عملکرد گیاهان گردد که میزان این تغییرات، بسته به میزان دز و نوع گیاه متفاوت خواهد بود. مطالعات صورت گرفته، نشان می دهدکه در اغلب گیاهان، دزهای پائین پرتو گاما اثر تحریک کنندگی بر درصد جوانه زنی بذور، به دلیل افزایش سنتز RNAداشته است. همچنین پرتوتابی با دزهای بالای پرتو گاما، منجر به کاهش میزان کل پروتئین های محلول و کربوهیدرات ها و نیز افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی جهت مقابله با صدمات ناشی از تنش اکسیداتیو شده است. بر اساس بررسی های میکروسکوپی، مشخص شده است که کلروپلاست ها نسبت به سایر اجزای درون سلولی از حساسیت بالاتری نسبت به موتاژن های فیزیکی برخوردار بودند، بطوریکه پس از پرتوتابی، تیلاکوئیدها دچار آماس و تورم شدید شده و این امر منجر به کاهش فتوسنتز گردیده است. لذا موفقیت در یک برنامه اصلاحی به کمک موتاسیون، مستلزم تعیین دز مناسب پرتودهی می باشد.

Keywords:

پرتو گاما , آنتی اکسیدان , فتوسنتز , پروتئین , جوانه زنی