هادی خانیکی - استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

در کنار تعاریف متعدد ساختاری که برای صلح وجود دارد، هنوز این تعریف یونسکو برجسته است که آن را در مقابل جنگ می داند که ابتدا در ذهن و روان انسان شکل می گیرد. بنا به این تعریف تحقق صلح نیازمند فهم و احساس مشترک شهروندان از مسایل و رویدادهای پیشروی آنان است. از اینجاست که ضرورت هم پیوندی صلح و ارتباطات به میان می آید. ارتباطات دانش انتقال مفاهیم با حداکثر دقت و صحت است به گونه ای که تصویر مشترکی میان فرستنده و دریافت کننده پیام از آنها به وجود آید. ارتباطات ناظر بر گشودگی میدان های گفتوگو و مشارکت در ایجاد فهم بین الاذهانی است، از اینرو ابزارها و سازوکارها و فرایندهای آن از جمله رسانه ها، توانش ارتباطی و حرفه ها و مهارت های ذیربط می توانند به پیش برد صلح کمک کنند. ارتباطات صلح و روزنامه نگاری صلح که معطوف به دور کردن ذهنی و زبانی مخاطبان از خشونت های ساختمند، خشونتهای مستقیم و غیرمستقیم، خشونت های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی هستند، بخشی از حوزه های جدید ارتباطات در پیوند با مطالعات صلح اند. همچنان که صلح بر مبانی و زمینه های شناختی، عاطفی، تربیتی و مهارتی رهایی از خشونت تاکید دارد، ارتباطات صلح نیز محصول توجه به این چهار زمینه برای دور کردن ذهن و زبان از خشونت است و این یعنی بالا بردن قدرت گفتوگو از طریق آموزشهای علمی و حرفه ای و فراهم آوردن ظرفیت های رسانه ای. اکنون پرسش این است که وضعیت ارتباطات در ایران در پاسخ به این نیاز چگونه است آیا صلح در آموز ش ها و پژوهش های ارتباطی جایگاهی مناسب دارد و کنشگران ارتباطی در منظومه رسانه های نوشتاری، گفتاری، دیداری شنیداری و مجازی به این ضرورت می پردازند این مقاله به طرح چگونگی مواجهه های کنونی حوزه ارتباطات با مسئله صلح می پردازد.

ارتباطات، توانش ارتباطی، صلح، رسانه، گفت و گو