محسن توده رنجبر - کارشناس ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی

مانهایم برخلاف مارکس، عامل تعیین کننده فکر را اقتصاد و حتی مشخص تر طبقه ندید بلکه مجموعه عوامل زیستی را دخیلدانست. از نظر او، مسائلی که پیش روی ذهن قرار می گیرند و راه حل هایی که به ذهن می رسند، به صورت اجتماعی ساختهشده اند؛ بدین ترتیب همه افکار و عقاید و ایده ها (حتی، حقایق)، دیدگاهی یا پرسپکتیوی اند و ناشی از یک وضعیتتاریخی و وابسته به یک محل و موقعیت در ساختار اجتماعی و فرآیند تاریخی می باشند. از نظر معرفتی مانهایم در مواجه باانسان با دو واقعیت اجتماعی روبه روست.انسان در جامعه با وضعیت های از پیش ساخته شده مواجه است یعنی هرکسی وقتی در یک جامعه زاده می شود در یکطبقه خاص ، با زبانی ویژه ، در نظام آموزشی معین با نظم سیاسی خاص ، ... رشد می کند این وضعیتهای از پیش ساختهشده شکل معرفتی او را بر می سازد.واقعیت دوم الگوهای از پیش ساخته شده نزد مانهایم از اهمیت بیشتری برخوردار است به این معنی که انسان در مواجه با آنوضعیتها واکنش های مطابق با الگوهای از پیش ساخته شده اتخاذ می کند بنابراین انسان به معنای کلی آزاد نیست . بلکهرفتار او توسط پارامترهای اجتماعی تعیین شده اند.

جامعه شناسی، معرفت، شناخت شناسی