مهدی بروغنی - استادیار آبخیزداری، مرکزپژوهشی علوم جغرافیا و مطالعات اجتماعی، دانشگاه حکیم سبزواری

توفان گرد و غبار، فرآیند پیچیده ای است که تحت تاثیر فعل و انفعالات سامانه های جوی بووده و اساساشرایطی مانند سرعت زیاد باد، خاک برهنه و هوای خشک باعث ایجاد آن می شود. منطقه مورد مطالعهدارای آب و هوای خشک و نیمه خشک می باشد که سالانه توفان های گرد و غبار متعددی در سطح آن اتفاقمی افتد. هدف از این تحقیق اولویت بندی مناطق برداشت گرد و غبار می باشد. بدین منظور ابتدا از 13 تصویرسنجنده MODIS از ماهواره ترا و آکوا مربوط به روزهای گرد و غباری انتخابی از سال 2010 تا 2018 استفاده گردید. با به بکارگیری تکنیک های سنجش از دوری، شناسایی مناطق برداشت گرد و غبار صورتگرفت و سپس شش عامل شامل متغیرهای شیب، کاربری اراضی، زمین شناسی، جاده ها، شهرها و خاکبرای اولویت بندی مناطق برداشت گرد و غبار جهت کنترل فرسایش بادی تهیه گردید. روش بکار گرفته شدهدر این تحقیق جهت اولویت بندی، تحلیل سلسله مراتبی AHP می باشد. نقشه ی اولویت بندی مناطق برداشت گرد و غبار در 5 رده حساسیت تهیه گردید. نتایج حاکی از آن است که بیشترین نقاط برداشت گرد و غباربا 32 نقطه برداشت در کلاس با حساسیت خیلی زیاد 59/25 درصد کل نقاط برداشت گرد و غبار را در برگرفته است قرار دارد. کلاس های حساسیت زیاد و متوسط با هر کدام 9 نقطه برداشت گرد و غبار (16/66 درصد) بعد از حساسیت خیلی زیاد، بیشترین نقاط برداشت گرد و غبار را در خود جای داده اند. کلاس حساسیت کم، با تعداد 4 نقطه برداشت گرد و غبار که 7/4 درصد نقاط برداشت را در خود جای داده است، در رتبه ی بعدی قرار دارد. در منطقه با کلاس حساسیت خیلی کم هیچ نقطه برداشت گرد و غباری مشاهده نمی شود.

نقاط برداشت گرد و غبار، روش AHP، اولویت بندی، فرسایش بادی