مسعود مقدس پور - مدیر مهندسی شرکت ژئوتکنیک تهران

با توجه به افزایش نیاز به ساخت سازه های زیرزمینی و نیاز مبرم به عملیات گودبرداری و پایدارسازی و با عنایت به قوانین شهرداری ها و مباحث حقوقی، روش های سنتی برای پایدارسازی دیواره های گود اعم از مسلح سازی خاک به روش نیلینگ و انکراژ کارایی خود را از دست داده است. به عنوان یک جایگزین مطمئن برای طراحی و اجرای سازه های فولادی دارای گودبرداری عمیق، روش Top&Down (بالا و پایین) که امکان اجرای همزمان روسازه و زیرسازه را فراهم می نماید در سال های اخیر مطرح شده و مورد استقبال کارفرمایان بخش دولتی و خصوصی قرار گرفته است. در این مقاله به معرفی اصول کلی طراحی و اجرای سازه به روش Top&Down پرداخته می شود و یک پروژه نمونه در شهر تهران با 6 طبقه زیرزمین و 11 طبقه روسازه که با این روش طراحی و اجرا گردیده است. معرفی می گردد به همراه چالش های موجود در عملیات طراحی و اجرایی. طراحی سازه به روش Top&Down یک روش تحلیلی مبتنی بر تصمیمات اجرایی و طرح مفهومی اولیه است که بر حسب درخواست کارفرما و توانایی پیمانکار در عملیات اجرایی تعریف می گردد. طراحی این سیستم در دو بخش ژئوتکنیکی و سازهای انجام می شود که در بخش ژئوتکنیکی محاسبات مربوط به اندرکنش خاک و سازه شامل استخراج روابط نیرو – جابجایی، کنترل نشست و ظرفیت باربری شمع ها و فونداسیونانجام شده و در بخش طراحی سازه ای مدل سازی به روشی کاملا متفاوت نسبت به روش های متداول انجام می گیرد که شامل اعمال اثرات اندرکنش خاک و سازه و تحلیل مراحل ساخت می باشد که در این تحلیل فشار جانبی خاک در مراحل ساخت به دیوارهای حائل وارد شده و ظرفیت اجزای سازه ای در هر مرحله از اجرا مورد ارزیابی قرار می گیرد. کلیات تکنیک های مربوط به نحوه انجام تحلیل های فوق در این مقاله ارائه می گردد .

اندرکنش خاک و سازه، تحلیل مراحل ساخت، روش ساخت بالا و پایین، طراحی ژئوتکنیکی، طراحی سازه ای