حجت فلاح خواجکینی - دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی

رشد عقلی به معنی رسیدن به سنی است که شخص قوه تمییز و تشخیص کامل حسن و قبح اعمال و درک اوامر و نواهی شرعی و قانونی را داشته باشد. اساسا قانونگذار کشورمان، در تحمیل مسوولیت کیفری به افراد بالغ فاقد رشد عقلانی، به مقولهی تمییز و تشخیص کامل توجهی نداشته است.. در قانون سابق مصوب 1370 در ماده 49 ق.م.ا. سن مسئولیت کیفری در ایران را همان سن بلوغ شرعی قرار داده است که به تبعیت از نظر مشهور فقهای شیعه در ماده 1210 ق.م. برای پسران 15 سال تمام قمری و برای دختران 9 سال تمام قمری مقرر گردیده است. تعیین این اماره سنی موجب بروز مشکلات متعددی به ویژه برای دختران شده بود،با تصویب قانون جدید مجازات در سال 1392 ضمن پذیرش مسئولیت تدریجی برای اطفال و نوجوان به لزوم احزار رشد عقلی در ماده 91 اشاره شده است.علی رغم تمامی تحولات در زمینه مسئولیت کیفری اطفال و نوجوان در قانون جدید،انتقاداتی در این خصوص وجود دارد.در این مقاله ضمن بررسی شاخصه تحمیل مسئولیت کیفری،قانون جدید مصوب سال 1392 مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد.

رشد، رشد عقلی، بلوغ، مسوولیت کیفری، اهلیت جنایی.