بررسی ابزار و آداب و فنون مرتبط با کتابت بر اساس منابع مکتوب دوران صفوی (مطالعه موردی کتاب قانون الصور)

از خلال منابع و ماخذ، عصر صفوی به عنوان عصر طلایی هنر شناخته شده است، لذا تحقیق و بررسی در تمامی زمینه های هنر این عصر مهم و حائز اهمیت می باشد.یکی از هنرهایی که در این دوره مورد توجه قرار گرفت، هنر کتاب آرایی است که با در نظر گرفتن هنرهای مختلف از جمله تذهیب، تشعیر، مینیاتور، جلد سازی، خطاطی و ... محملی جهت نمایش هنر دوستی حاکمان صفوی به طور اخص و حکومت صفویه به طور اعم می باشد. سنت کتاب سازی در ایران، از سابقه دیرینه ای برخوردار است ، بنابر کهن ترین روایت در این باره ، کتاب اوستا بر پوست گاو آراسته به آب زر نوشته شده بود که در آثاری چون نامه تنسر و مروج الذهب مسعودی و تاریخ طبری نیز این گزارش نقل شده، که نسک های اوستا با خط زرین بر دوازده هزار پوست گاو نگارش یافته بود.منابع مکتوب مدارکى هستند که بصورت کتبى نوشته شدهاند و در رابطه مستقیم با پدیده و واقعه مورد مطالعه قرار دارند. همین منابع مکتوب خود در شناسایی شیوه های هنری و ابزار و اداوات تولید هنر در هر دوره بسیار مفید و موثر می باشند و چه به جاست که این مهم در دوره ای تاریخ هنر این مرز و بوم مورد بررسی قرار گیرد که دوره اعتلای هنر ایران می باشد. پژوهش حاضر قصد دارد در راستایی تاریخی تحلیلی و با مطالعه کتاب قانون الصور نوشته صادقی بیگ افشار، به بررسی آداب و فنون کتابت در نقاشی و شناسایی رنگ ها و نحوه درست کردن آن ها بپردازد. اشاره های کوتاه و گذرا در این مقاله به آداب و فنون کتابت برای نمایش گوشه ای از دوران صفوی است، به ویژه که آثار هنری این دوره، در حوزه های مختلف، به عنوان منابع مکتوب جایگاهی مهم کسب کرده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که کتاب قانون الصور با توجه به تحلیل و بحث در باب نکات فنی نقاشی از جمله نحوه بستن و گرفتن قلم،رنگ آمیزی و و رنگ سازی منبع مهمی در زمینه کتابت دوره صفوی به شمار می آید چرا که توسط یک نقاش اهل ادب تالیف شده است و تا پیش از آن کسی اقدام به نگارش چنین رساله ای در عرصه کتاب آرایی نکرده بود.

Keywords:

کتابت , ابزار کتابت , قانون الصور , صادقی بیگ افشار , دوران صفوی