محمود مهرآوران - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم

زبان فارسی معیار امروز دنباله فارسی دری است که تحولاتی را پشت سر گذاشته و امروز نیز با توجه به آسان شدن ارتباطات در معرض تحولاتی گوناگون است. از سویی، متون زبانی و ادبی گذشته با تفاوتهایی در تلفظ و معنا پیوندی با شکل امروز دارند. یکی از ابزارهای شناخت بهتر این پیوند و دریافت تلفظ درست و معنای گذشته واژگان و سیر تحولات آنها گویش هاست. معانی و ویژگی های زبانی و دستوری موجود در گویش ها ما را در درک معنا، تفسیر و تحلیل متون ادبی یاری می کند. گویش علامرودشت در جنوب استان فارس از گویش های قدیم در منطقه بزرگ لارستان است که از گذشته مورد توجه پژوهشگران زبان بوده است. این پژوهش با مطالعه میدانی و کتابخانه ای، شواهدی از ویژگی های نحوی، فهرستی از واژگان قدیم با معنا و شکل تلفظ و نیز برخی از کنایات، باورها و جمله های نسبتا مشهور را که در این گویش زنده هستند و در متون ادبی دیده می شوند، ارائه کرده است. این تحقیق علاوه بر نشان دادن شکل درست تلفظی و معنایی برخی از واژگان، نشان می دهد که گویش علامرودشت یکی از گویش های بازمانده و کهن فارسی دری است.

گویش شناسی، متون ادبی، واژگان کهن، ویژگی های دستوری، گویش علام رودشت