بررسی تجربی عملیات تنش زدایی جوش با روش های ضربات آلتراسونیک و حرارتی با اندازه گیری تنش پسماند به روش غیرمخرب XRD

یکی از مباحث مهم در زمینه جوشکاری در سازه های مهندسی بحث کاهش تنشهای پسماند در خطوط جوش و بهبودکیفی جوش است، تنشهای پسماند باعث کاهش حد تحمل بار، عمر اتصالات جوشی و تغییر فرم هایی در سازه هایجوشکاری شده و نهایت ترک و شکست می گردند. هدف اصلی این پژوهش بررسی اثر عملیات تنش زدایی به روش هایآلتراسونیک و حرارتی در نمونه های جوشکاری شده و تحلیل و مقایسه آنها با نمونه بدون تنش زدایی به منظور کسببهترین و کارآمد ترین روش با اندازه گیری تنش پسماند به روشی غیر از روش های مخرب که تاکنون مرسوم بوده میباشد، و اندازه گیری و بررسی تنش پسماند در مرز مشترک ناحیه HAZ و Fusion Zone وهمچنین Base Metal با روشغیر مخرب XRD صورت می پذیرد، دراین تحقیق ابتدا دو ورق از جنس فولاد St-52 پس از آماده سازی و ایجاد طرحاتصال Butt joint –Double-V-Groove وجوشکاری باروش GTAW - TIG به صورت Double –V- Butt weld با برشکاریبه سه قسمت مساوی تقسیم شده است، نمونه A به روش ضربات آلتراسونیک و نمونه B با استفاده از روش حرارتیPWHT تنش زدایی گردید، و نمونه C بر روی آن هیچ گونه عملیات تنش زدایی صورت نگرفته، در مرحله بعد و پس ازتنش زدایی دو نمونه A و B از در نقاط مرز مشترک ناحیه HAZ و Fusion Zone و همچنین Base Metal نمونه هاییبا واتر جت برشکاری شد و با روش غیرمخرب XRD جهت تعیین تنش پسماند هر یک از نمونه ها استفاده شد. نتایج نشانداد که تنش زدایی با استفاده از ضربات آلتراسونیک نسبت به تنش زدایی به روش حرارتی نتایج مطلوب تر و تنش هایباقیمانده در نمونه A نیز کمتر از نمونه B و C می باشد و همچنین تنش های کششی موجود ناشی از جوشکاری درنواحی جوش با این روش ها در ناحیه مرز بین HAZ و Fusion Zone به صورت تنش فشاری بوده و از ایجاد هرگونه ترکو شکست جلوگیری می شود، که این تنش ها در ناحیه Base Metal در نمونه ها به صورت تنش کششی و در نمونه Aکمتر از B و C می باشد.

Keywords:

تنش زدایی جوش با ضربات آلتراسونیک , تنش زدایی حرارتی , روش سوراخ مرکزی , استاندارد پراش اشعه ایکس , اندازه گیری تنش پسماند جوش