محمدامین حاجی زاده - مربی، عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند.
مریم عظیمی نژاد - دانشجوی دکتری پژوهش هنر. دانشگاه تربیت مدرس

در طول تاریخ ایلات و عشایر و اقوام گوناگونی در خراسان سکنی گزیدند این عشایر تابستان را در مناطق کوهستانی هزار مسجد وارتفاعات اطراف قوچان، بجنورد، شیروان، چناران، درگز تا نواحی سرخس و قشلاق را معمولا در مراوه تپه، گنبد قابوس و حوالی جنوب خراسان سپری می کنند. کردهای خراسان، در اوایل تشکیل سلسله صفوی برای جلوگیری از تاخت و تاز ترکمانان و ازبکان، به مرزهای شمال این استان انتقال داده شدند. در این تحقیق طرحها و نقوش اصیل و همچنین نوع بافت مورد استفاده در گلیم این اقوام و مفهوم نقوش به کار رفته در این بافته ها بررسی شده است. هدف کلی طبقه بندی طرح و نقش دست بافته های کوچ نشینان کرد خراسان شمالی، شناسایی معانی و مفهوم نقوش به کار رفته در دستبافته های کوچ نشینان کرد خراسان شمالی است. رایج ترین هنر عشایر کرد ، بافت نوعی گلیم به نام سفره کردی است که بازگو کننده داستان زندگی بافنده است. این هنر مختص به خراسان بوده که در شهرستانهای بجنورد، آشخانه، مانه و سملقان، شیروان، فاروج و اسفراین رواج دارد. بطور عمده نقش های گلیم این منطقه را میتوان به چهار دسته گیاهی حیوانی انسانی و هندسی تقسیم کرد. نمادها در سفره کردی همگی بیانگر کرامت قومی و احترام به طبیعت است. نگاره و نقوش سفره کردی در واقع نقشهای کهنی هستند که در نوع خود بینظیر هستند. نقشهای بافته شده در این هنر بیشتر حیوان و انسان است، نمادها در سفره کردی بیشتر نماد نوع زندگی و معیشتی و سیستم اجتماعی و فرهنگی کردهای این دیار را در خود جای داده است.

گلیم، سفره کردی، خراسان.