حسام الدین آرمان - مربی/ گروه صنایع دستی دانشگاه بجنورد.
زینب سادات تافته - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه هنر اصفهان

انسان بر اساس حسی مشترک وجود تناسبات را در زیبایی دخیل دانسته است، با این حال زیبایی و تناسبات در طول زمان همواره شکل های متفاوت و پیچیدگی های فزاینده ای به خود گرفته است. همانطور که در بسیاری از هنرها نمونه های پرشماری از آن وجود دارد. پژوهش پیش رو به ساختار هندسی در فرم سفالینه های نیشابور می پردازد. فرض پژوهشگر بر آن است که تناسبات طلایی و زیبایی، ریشه در ادراک زیبایی شناختی داشته، که در فرم ظروف نیشابور بازتاب پیدا کرده است. برای اثبات این مسئله ابتدا به تعاریف هندسه، تناسبات طلایی و چیستی آن پرداختیم تا با ارائه رویکردهای عملی به تشخیص تناسبات فرم ظروف سفالی دوره میانی نزدیک شده و از این طریق به زیبایی نهفته در آن که هدف اصلی پژوهش است، دست پیدا کنیم. بدین ترتیب بیست نمونه سفال مربوط به نیشابور از مجموعه کاوشهای ویلکینسون به عنوان جامعه آماری، انتخاب شد. در پژوهش حاضر این سوال را مورد بحث و تحلیل قرار می دهیم که ایا می توان رابطه ای منطقی میان نسبت اجزای ظروف نیشابور و تناسبات طلایی پیدا کرد این پژوهش می تواند در جهت خلق اثار تاثیر گذار به هنرمندان سفالگرمان کمک کند و با دانستن تناسبات و اصول راهی باشد در معیار سنجش کمپوزیسیون یک اثر خوب و کمک به زنده کردن اندیشه های گذشتگان در دنیای مدرن امروزی است. در این پژوهش از دو روش نظری و عملی بهره گرفته شده است. نتایج حاکی از آن است که، تعدادی از نسبتها ، به سمت عدد طلایی میل پیدا کرده اند. هنرمندان این دوره بطور حسی با تکیه بر احساس زیبایی شناختی توانسته اند به چنین آثار فاخر دست پیدا کنند

سفال، نیشابور، تناسبات هندسی، چارلز ویلکینسون.