مهدیه خویی - معاونت تحقیقات و فناوری، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران.
زهرا جعفری ندوشن - کمیته تحقیقات، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران.
خدیجه علیپور ندوشن - معاونت تحقیقات و فناوری، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران

زمینه و هدف: توانایی افراد در به دست آوردن، تحلیل کردن و درک اطلاعات و خدمات اولیه بهداشتی مورد نیاز جهت تصمیم گیری در مورد مسایل سلامتی و بهداشتی را سواد سلامت گویند. مطالعه حاضر با هدف تعیین سواد سلامت معتادان مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد شهر قم و ارتباط آن با متغیرهای جمعیت شناختی در سال 1397 می باشد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر با روش مقطعی-تحلیلی بر روی 304 نفر  انجام شد. نمونه ها با استفاده از نمونه گیری تصادفی منظم از بین مراجعین چند مرکز درمان سوء مصرف مواد در شهرستان قم در سال 1397 ( اسفند ماه) بدست آمد. داده های مطالعه با استفاده از ابزار سنجش سواد سلامت توسط پرسشگر جمع آوری گردید. سپس با استفاده از آزمونهای آماری T Test, ANOVA و پیرسون مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. سطح معناداری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد حدود 3/27 درصد از آزمودنیها سواد سلامت ناکافی، 6/26 درصد مرزی، 7/23 درصد کافی و 6/3 درصد عالی داشتند. میانگین سنی کل نمونه های مورد بررسی 17/11±51/42 سال بود. 1/94% نمونه مرد و 9/5% زن بودند. 9/33 درصد از شبکه سلامت و برنامه های مرتبط با سلامت تلویزیون استفاده می کردند. بین سواد سلامت با منبع به دست آوردن اطلاعات سلامت رابطه معنی دار مشاهده شد(015/0=p) . در این مطالعه بین سواد سلامت و ابعاد آن با تحصیلات (000/0=p) و شغل (04/0=p) رابطه معنی دار مشاهده شد ولی بین سواد سلامت و تاهل ارتباط معنی دار وجود نداشت. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که سواد سلامت با سن (289-r= ؛000/0p=) ارتباط منفی معنی دار داشت. نتیجه گیری: از آنجا که سواد سلامت می تواند در ارتقاء رفتارهای پیشگیرانه موثر باشد و با توجه به پایین بودن سطح سلامت نمونه های مورد بررسی در این مطالعه لزوم توجه بیشتر به این مسئله آشکارتر می گردد. همچنین چون جامعه هدف معتادان می باشند سطح سواد سلامت کم باعث عدم آگاهی لازم در خصوص خطرات اعتیاد می شود که منجر به گرفتاری بیشتر در اعتیاد و پیامدهای آن می گردد. . با برنامه ریزی دقیق و طراحی برنامه های آموزشی موثر در این زمینه می توان گامی موثر در ارتقا سواد سلامت معتادان برداشت. استفاده کم نمونه های مورد بررسی از برنامه های تلویزیونی مرتبط با سلامت مسئولین را ملزم به فرهنگ سازی در زمینه ارتقاء سواد سلامت با استفاده از رسانه های دردسترس، شبکه های مجازی و تشکیل کلاس های آموزشی در مراکز ترک اعتیاد می کند.

سواد سلامت, معتادان, رسانه, قم, ایران