خاستگاه برزونامه کهن و بازسازی خاستگاه عامیانه داستان برزو

داستان برزو، به عنوان یکی از معروف ترین ملحقات شاهنامه، دنباله رستم و سهراب، و در قیاس با رستم و سهراب که محبوب ترین داستان شاهنامه در بین مردم به شمار می رفته، در بین داستان های حماسی پس از شاهنامه واجد چنین جایگاهی بوده است. قدمت شکل منظوم این داستان (سروده کوسج در سده 7-8)، نسبت به همه منابع شفاهی موجود، قضاوت درباره منبع داستان را دشوار کرده است. این جستار، با تطبیق و تحلیل داستان منظوم (بخش کهن) با قدیم ترین روایت منثور، احیاءالملوک، اثر شاه محمد سیستانی (1027 ق.) نشان داده است، اثر سیستانی با وجود حداقل سه قرن تاخر، از روی منظومه خلق نشده است؛ بلکه نویسنده به منبعی سیستانی که محتملا شفاهی بنیاد بوده، دسترسی داشته و دلیل تفاوت اساسی دو روایت نیز در همین نکته مستتر است. این جستار، ضمن تطبیق و تحلیل دو متن، منبع فرضی داستان برزو را در ادبیات شفاهی سیستان، بازسازی کرده، دلایل تغییر آن را توسط کوسج متذکر شده است.

Keywords:

داستان برزو , برزونامه کهن , شمس الدین محمد کوسج , ملک شاه محمد سیستانی , حاسه شفاهی , خاستگاه عامیانه