مقاله شناسی ادبیات عامه

فرهنگ مردم و دانش عوام هر ملتی آیینه ذوق و معرف خلق و خوی آن ملت و وسیله شناخت خصوصیات آنهاست و چون با فولکلور ملل دیگر رابطه تاریخی، فلسفی و مذهبی دارد، می تواند پیام آور دوستی یک ملت نزد سایر ملل جهان باشد. از جنبه ملی، فرهنگ مردم هر ملتی در حکم سیرت های توده عوام آن ملت و تصویر اصیل آداب و عادات آن قوم و روشنگر تکامل اجتماعی مردم عوام آن کشور است و در سرزمین پهناوری چون ایران، که شهرها و روستاهایش در شرق و غرب و شمال و جنوب کشور، پراکنده و مردم هر نقطه، لهجه و فرهنگ خاص خود را دارند، اما با وجود اختلافات ظاهری، ریشه و منشا فولکلور همه مناطق و طوایف یکی است و این محکمترین سند وحدت قومی ایرانیان است. کتابخانه آستان قدس رضوی که منتسب و مفتخر به نام مبارک حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام می باشد، تنها کتابخانه مانا در جهان اسلام با بیش از هزار سال قدمت، با توجه به اسناد باقی مانده و دارای بیش از سه میلیون منبع چاپی، با سه هزار و پانصد مراجعه کننده در هر روز که بیش از یک میلیون و ششصد مراجعه کننده اعم از عضو و غیرعضو در سال، و دویست هزار عضو ازدانش آموز تا اساتید حوزه و دانشگاه را پذیراست و طیف موضوعی وسیعی از منابع را داراست. کتابخانه آستان قدس رضوی یکی از گنجینه های ارزشمند و کم نظیر منابع مطالعاتی و پژوهشی اعم از چاپی و غیرچاپی در کشور است. این سازمان، دارای یک کتابخانه ی مرکزی و تعدادی کتابخانه ی درونشهری در سطح شهر مشهد و کتابخانه های برون شهری در سطح کشور می باشد. کتابخانه ی مرکزی آستان قدس رضوی که در حرم مطهر رضوی و بست شیخ طوسی واقع است دارای هشت کتابخانه ی تخصصی و تعدادی تالارهای عمومی برای مراجعان از نوجوان تا بزرگسال می باشد. همچنین این سازمان در مجموع دارای چهل و پنج کتابخانه وابسته است که از این تعداد بیست کتابخانه در سطح شهر مشهد (درونشهری) و بیست و پنج کتابخانه (برونشهری)، در شهرهای مختلف کشور پراکنده و وابسته به آستان قدس رضوی است. کتابخانه تخصصی ادبیات در کتابخانه مرکزی، منابع چاپی و غیر چاپی متنوع و قابل توجهی دارد؛ این مجموعه شامل: کتاب، نشریه تخصصی، لوح فشرده و نرم افزارهای تخصصی ادبی مثل واژه نامه های مختلف و نیز پایان نامه های مرتبط با زبان و ادبیات فارسی است. امکان دسترسی و استفاده از این منابع برای مراجعان به صورت یکجا و هم زمان وجود دارد. با توجه به اهمیتی که کتابخانه آستان قدس رضوی و نیز منابع این مجموعه ارزشمند برای محققان دارد در این مقاله سعی شده است فهرستی از منابع موجود کتابخانه درباره فرهنگ و ادبیات عامیانه تهیه شود تا راهگشای تحقیق و پژوهش برای پژوهشگران باشد و مراجعه کنندگان به کتابخانه آستان قدس با استفاده از این کتابشناسی بتوانند در سریع ترین زمان و بدون اتلاف وقت به منابع موجود درباره فرهنگ و ادب عامه دست یابند و پژوهش های کاملی در این زمینه انجام دهند. همچنین فهرستی از مقالاتی که با موضوع ادبیات عامیانه در نورمگز وجود داشت هم تهیه شده است، هرچند تعداد مقالات بسیار زیاد و بیش از سه هزار مقاله بود، اما تعدادی فهرست شدند تا جهت استفاده محققین اطلاعرسانی شوند.

Keywords:

ادبیات عامیانه , فرهنگ و زبان , آثار , کتابخانه آستان قدسرضوی , کتابشناسی