تقابل عامه پسندی ادبی با دوگانه فرهنگ و اساسی (بررسی موردی: منظومه حماسی جهانگیرنامه)

ماهیت اجتماعی فرهنگ عامه و تاثیر متقابل آن بر کنش ها و زندگی جوامع، آن را به عرصه ای برای بررسی های جامعه شناختی تبدیل کرده است؛ برخی آن را شورش بر تسلط اندیشه های طبقه حاکم می دانند و گروهی آن را جایگاه تثبیت ایدئولوژی مسلط و حاصل خط مشی های سیاسی قلمداد می کنند. نگارنده در پی پاسخ به این پرسش که ایا امکان تحول پدیده های عامه پسند و نخبه گرایانه به یکدگیر در طول زمان وجود دارد و چه عواملی می توانند این تحول را امکان پذیر کنند، به بازخوانی منظومه حماسی جهانگیرنامه پرداخته و ضمن بررسی تاثیر مفاهیم کیچ، اسان فهمی و گریز از تفکر استعاری در پدیدار شدن عامیانگی و تمایز فرهنگ عامه از امر عامه پسند، بر آن است که نشان دهد طبقه بندی هایی از قبیل عامه پسند و نخبه گرا همواره واجد عنصری گفتمانی هستند و با تحول گفتمان ها دگرگون می شوند. سراینده جهانگیرنامه با به خدمت گرفتن دو ویژگی مهم: تکرار امر آشنا و بهره گیری از عواطف کاذب ، به نوعی بده و بستان و گفت و گو با قدرت حاکم اقدام کرده است.

Keywords:

ادب عامه , کیچ , استعاره , آسان فهمی , اورنگ زیب , جهانیگر , شاه جهان