محمدرضا زینلی - کارشناسی ارشد دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
احمد شایق نیک نفس دانش - دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه قم

خداوند متعال در قرآن کریم با تبیین عوامل موثر در رشد شخصیتی انسان، فرهنگ های جاهلی را منسوخ و با ذکر آیه 2 (ذالک الکتاب لاریب فیه هدی للمتقین) این کتاب که هیچ شک در آن نیست، راهنمای پرهیزگاران است. ضمن رد خرده فرهنگ های غیر عقلانی هم زمان با نزول قرآن، راه های هدایت را از طریق وحی بر پیامبر (ص) نازل کرد تا فرهنگ غنی اسلامی را توسط پیامبر عظیم الشان پایه گذاری کند. فرهنگی که ملیت های گوناگون را (که هریک دارای پیشینه ی اخلاقی و شخصیتی خاص خود بوده اند) از انحرافات رهانیده و از لطف خود به سعادت دنیوی و اخروی رهنمون سازد. تاثر این فرهنگ علاوه بر کلام وحی، از هزاران توصیه ی عملی در باب اخلاق، اداب معاشرت، سیاست و حکومت داری، دانش اندوزی و دوری از جهالت، همسر گزینی و خانواده، تربیت فرزندان و ... است که درغالب حدیث از زبان پیامبر (ص) و ائمه هدی آورده شده است. در این مقاله به برخی از عوامل موثر در شخصیت انسان با تاکید بر فرهنگ جاهلی از نگاه قرآن و حدیث، و بدعت های اخلاقی و تربیتی با عناوین ذیل پرداخته می شود: 1- فرهنگ های مذموم جاهلی و غیر دینی، 2-دیدگاه جاهلی درباره دختران و زنان، 3- تقلید ناپسند از سنت پیشینیان، 4- فرهنگ غیرعقلانی تبعیت از اکثریت، 5- محیط سیاسی، 6- فرهنگ غیرعقلانی تبعیت از اکثریت.

شخصیت انسان، فرهنگ جاهلی، قرآن، حدیث