افسانه جلالی - کارشناس ارشد مدیریت کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی
اصغر باقری - دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی
فرزاد میرزائی آقچه قشلاق - دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی
محمدصادق الهیاری - دانشیار، گروه مدیریت کشاورزی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت

این پژوهش به منظور بررسی وضعیت مدیریت تغذیه در گاوداری های صنعتی استان خراسان رضوی انجام گرفت. به منظوراجرای این تحقیق، ابتدا آمار گاوداری های فعال تهیه گردید، سپس واحدهای ثبت شده به پنج طبقه شامل: واحدهای 100-1راس، 200-101 راس 300-201 راس، 301-400 راس و 401 راس به بالا دسته بندی شد. با استفاده از روش نمونه-گیری طبقه ای تصادفی، نمونه گیری صورت گرفت. به منظور تعیین حجم نمونه مورد نیاز از جدول تعیین حداقل حجم نمونهبارتلت و همکاران استفاده شد؛ ابزار تحقیق پرسشنامه و داده برداری مستقیم وضعیت مدیریت تغذیه در واحدهای نمونه موردبررسی قرار گرفت؛ که روایی آن توسط صاحب نظران علوم دامی و مدیریت کشاورزی تایید و برای سنجش پایایی آن مقدارآلفای کرونباخ محاسبه گردید که مقدار آن 0/8 بدست آمد. میزان توازن خوراک مصرفی و مواد مغذی مورد نیاز بر اساس محاسبه تفاوت بین مقادیر توصیه شده در جداول احتیاحات غذایی و مقادیر دریافتی روزانه گاوها در هر واحد گاوداری برآوردگردید. بر اساس اطلاعات بدست آمده، در تمامی طبقات تحت پوشش و در کل دوره رکودبرداری میزان دریافت ماده خشک وپروتئین خام کمتر از احتیاجات پیشنهاد شده توسط انجمن تحقیقات ملی آمریکا بود. دادههای مربوط به درصد انحراف دیوارهسلولی و دیواره سلولی بدون همی سلولز نشان دهنده مقادیر کافی برای تمامی گاوهای گروه های مختلف با شرایطفیزیولوژیکی متفاوت در بین گاوداری های مورد مطالعه بود. همچنین کلسیم و فسفر دریافتی بالاتر از احتیاجات توصیه شدهتوسط انجمن تحقیقات ملی آمریکا بود؛ که نشان دهنده وضعیت نامناسب تغذیه در گاوداری های استان خراسان رضوی بود. ازآنجایی که عدم تطابق میزان مصرف مواد معدنی با احتیاجات از یکسو اثرات نامطلوبی بر سلامت و تولید دام می گذارد و ازطرفی هزینه جیره مصرفی را بالا می برد، توصیه می شود که سازمان های مسول در زمینه آموزش این موارد و همینطور اطلاعرسانی به دامداران اهتمام جدی به عمل آورند.

گاو شیری، وضعیت تغذیه، نیازمندی، استان خراسان رضوی